Net voor het zomerreces zaten NAV-directeur Steven Lannoo en voorzitter Dirk Mattheeuws samen met de kabinetten van ministers Beenders (Sociale Fraudebestrijding) en Vandenbroucke (Sociale Zaken). Aanleiding was de passage in het regeerakkoord die strengere controles aankondigt op schijnzelfstandigheid in de professionele diensten, waarbij ook de architectensector expliciet genoemd wordt.
Geen zelfkastijding
NAV erkent dat er vandaag in veel bureaus een grijze zone bestaat. Maar dit los je niet op met de botte bijl. Als de sector gedwongen wordt om van vandaag op morgen het bediendestatuut algemeen in te voeren, verandert die grijze zone in een rode zone … vanwege een sociaal bloedbad. Daar hoeft geen tekening bij: nu al is het voor zaakvoerders bikkelen om stand te houden.
We benadrukten daarom dat we geen voorstander zijn van het wetsvoorstel-Vanrobaeys zoals het nu voorligt. Dat voorstel zet in op een ‘hardcore’ toetsing van schijnzelfstandigheid. Dan zou bijvoorbeeld een freelancer die nu eens een zwangerschap opvangt in kantoor X en vervolgens op een project werkt in kantoor Y, niet langer als een zelfstandige worden aanzien.
Wél werkbare voorstellen
NAV schoof in de plaats twee fundamentele én haalbare voorstellen naar voren:
- Het verplichten van het bediendestatuut voor stagiairs. Geen grijze zone, geen discussie: het is de logische keuze, en vaak ook fiscaal voordeliger.
- Het voeren van onderhandelingen over minimumverloning binnen het paritair comité van de vrije beroepen (PC 336), een noodzakelijke stap in de verdere professionalisering van de sector.
Daarnaast blijven we pleiten voor een globaal architectenplan, met structurele maatregelen zoals:
- Faire overheidsopdrachten;
- Snellere en efficiëntere vergunningsprocedures;
- Minder administratieve rompslomp.
Want te veel architecten – ongeacht hun statuut – ervaren dat hun werk en verantwoordelijkheden niet in verhouding staan tot hun inkomsten. Die spanningen vertalen zich in een kettingreactie doorheen de sector.
Toch willen we ook het positieve benadrukken. Het aantal bedienden in kantoren neemt wél toe. En NAV blijft zaakvoerders ondersteunen om die stap te zetten: met opleidingen en deze handige pocket. Tegelijk zullen freelancers altijd nodig zijn om flexibel op opdrachten in te spelen en blijven er gewoon ook valabele modellen met zelfstandige medewerkers denkbaar.
Ministers beloven overleg boven dwang
Het deed deugd te horen dat ook de kabinetsmedewerkers kiezen voor redelijkheid en overleg. Onze voorstellen werden positief onthaald, en men bevestigde dat structurele maatregelen de voorkeur verdienen boven een klopjacht.
Er komt dus geen grootschalige controleactie gericht op architectenkantoren. Wel blijven individuele controles mogelijk, zoals dat in elke sector het geval is.
De volgende stap? We wachten op de resultaten van de verloningsstudie van de Orde van Architecten. Die zullen de basis vormen voor de verdere parlementaire debatten.
NAV blijft waakzaam en aanwezig aan tafel, in het belang van alle architecten.
