Het sociaal statuut van de stagiair

Starten als bediende

Eén voordeel van het bediendestatuut is dat je zelf veel minder administratieve zaken moet regelen, dat wordt voornamelijk door jouw werkgever gedaan. Je hebt op die manier ook automatisch recht op een uitgebreide sociale bescherming wanneer je je job verliest, ziek wordt, een kind krijgt, ...

Toch moet je ook als bediende een aantal zaken in orde brengen. De belangrijkste zijn:

• Je aansluiten bij een ziekenfonds. Je kunt bij het fonds van je ouders blijven, maar dat is niet per se de beste optie. Je kijkt best eens rond op het internet welke verschillende ziekenfondsen er bestaan, wat hun filosofie en dienstverlening is en welke bijdragen ze vragen. Zo kun je kiezen welk fonds het best bij je past.
• Verwittig het kinderbijslagfonds.

Als bediende heb je minstens recht op het minimumloon dat in het paritair comité van de vrije beroepers afgesproken is. Dat is het zogenaamde PC 336. Meer info vind je hier.

Het eerste jaar dat je werkt als bediende heb je nog geen vakantierecht opgebouwd. Er bestaat echter wel een systeem van jeugdvakantie. Meer info vind je hier.

Starten als zelfstandige

Een voordeel van het werken als zelfstandige is dat je in principe vrijer bent om je manier van werken te kiezen. Je kunt ook makkelijker zaken naast je stage doen, zoals eigen werk ervaren of een andere zelfstandige activiteit uitoefenen.

Een nadeel is dat je heel wat administratieve zaken zelf moet regelen en betalen. Zo moet je als zelfstandige je sociale bijdragen zelf betalen (voor bedienden wordt dat door de werkgever gedaan). Hoeveel je moet betalen, hangt af van je inkomen. Omdat dit inkomen nog niet onmiddellijk gekend is, betaal je eerst een voorlopige bijdrage. Twee à drie jaar later, op het moment dat de fiscus je werkelijke inkomen heeft vastgesteld, worden je bijdragen definitief berekend. Als startende stagiair zal deze voorlopige bijdrage een minimumbijdrage zijn of een bijdrage berekend op een hoger (geschat) inkomen.

Net als bedienden moet je je als zelfstandig stagiair verplicht aansluiten bij een ziekenfonds. Een checklist met de specifieke stappen die je als zelfstandige verder moet ondernemen vind je hier.

Nog nuttig om weten

• Wat als je een zelfstandige stagiair bent die z’n stage combineert met een deeltijdse job in loondienst? Je bent zelfstandige in bijberoep als je activiteit als loontrekkende minstens 50% van een voltijdse job bedraagt (of minstens 60% als je als vast benoemde in het onderwijs staat). Met je activiteit als zelfstandige in bijberoep bouw je doorgaans geen sociale rechten op, aangezien alles via het sociaal statuut als loontrekkende wordt geregeld. Betaal je echter bijdragen die minstens even hoog zijn als de minimumbijdragen in hoofdberoep, dan kun je vanuit het zelfstandigenstatuut bijkomende pensioenrechten opbouwen.
• De aansluiting bij een sociaal verzekeringsfonds moet gebeuren vóór de start van je zelfstandige activiteit. Wie zich laattijdig aansluit, riskeert een administratieve boete.
• De sociale bijdragen worden per kwartaal betaald. Wie in de loop van een kwartaal start, zal alsnog voor het volledige kwartaal bijdragen betalen. Begin je bijvoorbeeld je stage in september, dan betaal je sociale bijdragen voor het volledige derde kwartaal.
• Wie problemen ondervindt bij de betaling van de sociale bijdragen, kan een aanvraag tot vrijstelling indienen bij het RSVZ (Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen). Het sociaal verzekeringsfonds helpt je met de samenstelling van jouw dossier.

Stage in het buitenland

Detachering

Word je door je Belgische stagemeester voor een bepaalde periode (maximaal twee jaar) naar een andere Europese lidstaat gestuurd, dan spreken we van een ‘detachering’. Je moet het RSVZ hiervan op de hoogte brengen. Het RSVZ levert dan een A1-formulier af, waarin bevestigd wordt dat je onderworpen blijft aan de Belgische sociale wetgeving en in België sociale bijdragen blijft betalen. Dit A1-formulier kun je in het buitenland gebruiken om aan te tonen dat je in België verzekeringsplichtig bent.

Buitenlandse stage

Voer je je stage uit in een Europese lidstaat, maar niet in opdracht van een Belgische architect, dan is de sociale wetgeving van het land waarin je werkt van kracht.

Heb je naast je stage een loontrekkende of zelfstandige activiteit in een andere lidstaat, dan gelden specifieke regels. Daarbij kunnen zich de volgende gevallen voordoen:

• Loontrekkende activiteit in België en zelfstandige in een andere lidstaat: de Belgische sociale regelgeving is van toepassing voor beide beroepsactiviteiten. De zelfstandige activiteit kan als bijberoep beschouwd worden wanneer de loontrekkende activiteit minstens halftijds is.
• Zelfstandige in België en loontrekkende in een andere lidstaat: de sociale regelgeving van de andere lidstaat is van toepassing voor beide beroepsactiviteiten.
• Zelfstandige in België en in een andere lidstaat: meestal zal de wetgeving van het land waar je ook woont van toepassing zijn, tenzij je minder dan 25% van je totale activiteiten in dat land uitvoert. Als dat het geval is, moet nagegaan worden in welk land zich het centrum van je belangen bevindt. Woon je bijvoorbeeld in Nederland en oefen je naast een zelfstandige activiteit in Nederland ook een zelfstandige activiteit uit in België, dan zal meestal de Nederlandse sociale wetgeving van toepassing zijn.

Hou er rekening mee dat het sociaal verzekeringsfonds deze Europese regels niet zelf mag toepassen. In dat opzicht ben je bij aanvang van je zelfstandige activiteit verplicht je aan te sluiten bij een Belgisch sociaal verzekeringsfonds. Vervolgens zal jouw situatie voorgelegd worden aan de bevoegde sociale zekerheidsinstellingen die op hun beurt contact opnemen met de buitenlandse instellingen om te bepalen in welk land je verzekeringsplichtig bent.

Met dank aan sociaal verzekeringsfonds Liantis voor de expertise!

terug naar overzicht