Evenbeeld.be

Interview

Piet Goddaer: 'Architectuur als een sculptuur op zich boeit me niet'

At Home Publishers • 22 oktober 2018

Binnenkomen langs de buitenkeuken, een nieuwe aanbouw die later de indruk van een ruïne moet geven, een tot muziekstudio omgebouwde hangar die ‘s avonds wel een aan de oevers van de Seine aangemeerde toeristenboot lijkt … Het project waar Piet ‘Ozark Henry’ Goddaer ons ontvangt, herbergt veel verrassingen, ook al staat het voor een deel nog in de steigers. Samen met BLAF Architecten wordt de site, een oud boerenhof, omgebouwd tot zijn nieuwe werkplek. Het gebouw dat onder andere de studio omvat is al in gebruik. Het tweede luik, de woning met aanbouwen waarin kantoren en gastenkamers worden ondergebracht, wordt nu aangepakt. De contouren tekenen zich duidelijk af, maar verraden nog weinig van wat de architect en de opdrachtgever precies voor ogen hebben.

Hof aan het kanaal

 

Piet Goddaer: “Enkele jaren geleden rijpte bij mij het plan om een eigen muziekstudio te bouwen. De technologie voor 3D-geluidsweergave staat op het oude continent nog in zijn kinderschoenen en ik had dus de behoefte om een eigen studio te bouwen waarin ik mijn werk op dat vlak zou kunnen uitoefenen. Daarvoor had ik ruimte en hoogte nodig. Een leegstaand industrieel pand leek me daarvoor aangewezen, maar die zijn hier in de kuststreek niet zo dik gezaaid. Tijdens een fietstocht die me langs onder andere het oude kanaal Veurne-Nieuwpoort bracht, trok een te koop staand oud boerenhof mijn aandacht. Aanvankelijk dacht ik dat het enkel over de woning met aangebouwde winkel en stal ging, maar tijdens mijn eerste bezoek bleek er – verborgen voor het oog aan de straatkant – ook nog een enorme hal voor landbouwvoertuigen op het terrein te liggen. Ik wist onmiddellijk dat ik gevonden had wat ik zocht.”

 

Coast to coast

 

De kuststreek is geen onbekend terrein voor de artiest. Vanaf zijn zesde bracht hij er de vakantieperiodes van zijn jeugd door. Het dagelijkse leven speelde zich toen af in Kortrijk, waar hij later ook zijn eigen gezinnetje stichtte. Nu woont hij in het centrum van Oostduinkerke, niet ver van zijn studio.

 

Piet Goddaer: “Ik ben het stadsleven helemaal niet ontvlucht, zoals her en der wel eens geschreven is. Ik ben het gewoon om langere periodes in mijn geliefde New York, Parijs of andere wereldsteden te verblijven en ik vind dat fantastisch. Ik kan gerust in een grote stad leven, maar de ruimte die ik nodig heb om te werken, is daar onbetaalbaar. Hier heb ik alles wat ik nodig heb binnen handbereik. Het is hier inderdaad rustiger dan in Kortrijk, maar dat is nu ook niet bepaald een metropool. Afstand is trouwens relatief. Bezoekers uit de States vinden dat ik vlak bij Parijs, Londen, Amsterdam en Brussel woon. Van die vier is onze hoofdstad zelfs nog het moeilijkst te bereiken van op deze plek. Wat ik hier ook geweldig vind is dat er op fiets- en wandelafstand drie supermarkten open zijn op zondag. Je hoeft gewoon geen rekening te houden met het feit of het al dan niet weekend is. Dat is in Brussel bijvoorbeeld helemaal anders.”

 

Werk aan de winkel

 

We worden regelmatig gestoord door het snerpende geluid van de slijpschijf die de aannemer hanteert. De woning werd behouden en gerenoveerd, maar de bijgebouwen waren rijp voor de sloop. Precies binnen hun oorspronkelijke footprint komt aan beide zijden van de woning een nieuwe aanbouw, of is het een ombouw?

 

Piet Goddaer: “De muren die nu opgetrokken worden – precies op de plaats waar de buitenmuren van de afgebroken winkel en stal stonden – zijn geen gevels. Ze markeren onoverdekte buitenruimtes, deels een omgang aan drie zijden van een nog te bouwen transparant volume in houtskelet. De gevels daarvan worden afgewerkt met doorzichtige golfplaten, hetzelfde materiaal waarmee het dak van het volume met de studio is bedekt. Dat creëert een zekere eenheid tussen beide delen. De in wildverband gemetselde buitenmuren – in een baksteen die op het vlak van kleur en textuur aansluit bij de steen waarmee de woning destijds opgetrokken werd – laat ik overwoekeren door beplanting. Op die manier gaat het lijken alsof het nieuwe binnenvolume in een ruïne ingeplant is. Samen met de woning vormt dat dan een multifunctioneel gebouw voor bureaus en gasten.”

 

“We hebben samen met het architectenbureau goed nagedacht over hoe we alle functies konden invullen. Dat het een verrassend beeld oplevert, waarbij voorbijgangers zich misschien afvragen hoe het in elkaar steekt en waarvoor het dient, mag best. Ik houd wel van architectuur die verbaast, die een loopje lijkt te nemen met de wetten van de fysica. Zolang ze maar juist is.”

Evenbeeld.be

De regels van de kunst

 

Zijn muziek verraadt engagement, en dat verwacht hij ook van de architecten waarmee hij werkt. Dat vertaalde zich in de verbouwing van zijn burgerwoning in het dorp, waarvoor architect Lieven Dejaeghere een ontwerp tekende met een zero-ecologische voetafdruk. Ook daar speelt de buitenruimte een hoofdrol. Op een terrein van nauwelijks zes meter breed wordt een zwemstrook van 25 meter lang geflankeerd door glas en beton, en nog blijft er een ruimtelijk aandoende strook over om ook naast het water van de buitenruimte te genieten.

 

Piet Goddaer: “Architectuur zou de kwaliteit van alle aspecten van ons leven moeten verbeteren en daarbij meer zijn dan de som van de delen. Van architectuur als een sculptuur op zich word ik niet warm vanbinnen. Ik begrijp niet hoe architecten een concept kunnen ontwikkelen dat ze daarna overal gaan neerzetten.  Zoiets noem ik vorm zonder inhoud, vergelijkbaar met decoratieve kunst. Welk eergevoel hebben ze daar als ontwerpers bij?”

 

De transformatie

 

Het volume waar het hem vooral om te doen was, is zo goed als helemaal af. De oude hangar voor de landbouwvoertuigen werd tot op de draagconstructie gestript. Daarnaast bleef enkel de onderste meter van de buitenmuren overeind. Het dak van transparante golfplaten geeft het geheel een lichtheid die je niet meteen met een enorme garage zou associëren. Het heeft eerder wat van een overdekte marktplaats. De als een box-in-box centraal ingeplante studio laat voor- en achteraan plaats voor twee buitenruimtes. Die aan de straatkant heeft door haar omvang en hoogte een letterlijke grandeur.

 

Piet Goddaer: “Wonen en werken maken deel uit van hetzelfde leven en kun je niet van elkaar loskoppelen. Zeker in ons vak moet je je goed voelen als je bezig bent. We werken vaak onder een enorme tijdsdruk. Om dan te presteren moet je perfect in je vel zitten. Een recreatieruimte aan de werkruimte is voor mij vanzelfsprekend. Als je naar de kantoren van Google gaat, zie je dat de helft van de gebouwen geen “actieve” werkruimtes zijn. Waarom zou je je niet kunnen ontspannen, of eten, douchen en zelfs slapen waar je werkt? Alles mag wat mij betreft in elkaar overvloeien.”

 

“In de grote buitenruimte komen we tot rust, met in de achtergrond uitzicht op de bomenrij die het kanaal flankeert. Soms vangen we echo’s op van de commentaren van voorbijrijdende fietsers, die ons niet altijd opmerken omdat de plek waar we zitten deels in de grond verzonken is. Daar is het ook in de tussenseizoenen aangenaam toeven en als het weer plots omslaat, blijven we beschut. Met een buitenkeuken en -haard is het nodige comfort aanwezig om het er gezellig te maken. De buitenkeuken, een kubus, is een eigen ontwerp.”

 

Wereldlijk wonen

 

Met een druk op de afstandsbediening opent hij de kubus. Twee langse zijden en een werkblad aan de bovenkant glijden geruisloos anderhalve meter opzij. Een ander werkblad met kookpitten verschijnt, met onderaan kastruimte. Ontwerpen zit hem in het bloed. Dat bezoekers “binnen” komen langs de keuken is voor hem geen punt.

 

Piet Goddaer: “Mijn reizen brachten me in heel wat uithoeken van meerdere continenten. Daar leerde ik dat er overal ter wereld anders naar wonen gekeken wordt. Dat kan te maken hebben met het klimaat of door een andere visie op of behoefte aan intimiteit. Soms dienen huizen enkel om in te slapen, de rest van het leven speelt zich gemeenschappelijk af op straat. Waarom zou het een must zijn om binnen te komen in de woonruimte? Op veel plaatsen hebben ze die niet eens, of is er zelfs geen behoefte aan.”

 

Het gecoverde volume

 

Het volume dat de studio herbergt – afgebakend met glazen en houten gevels en net als het terras verzonken ten opzichte van de straat – kan ook perfect een woonruimte zijn. De lounge biedt de bezoeker of de gebruiker hetzelfde pittoreske uitzicht naar het kanaal en maakt de overgang van terras naar studio. ‘s Avonds zorgt de ledverlichting voor een feeërieke sfeer, waarbij het licht vrij in de ruimte lijkt te hangen.

 

Piet Goddaer: “Architectuur moet vertrekken vanuit de vraag hoe mensen ruimte gebruiken, om van daaruit levenskwaliteit te creëren. Ze moet uitgaan van respect voor de omgeving en de historiek van de site, en van de mensen die ze gaan gebruiken. Dit hele project heeft nergens buiten de lijntjes van de oorspronkelijke footprint gekleurd. Wat we konden behouden, bleef overeind staan. Het volume van de hangar bleef intact, het is hetzelfde als voorheen, maar er is kwaliteit aan toegevoegd. Met weinig middelen kun je iets opwaarderen. Het team van BLAF Architecten – ik leerde hun werk kennen in een boek – voelde meteen aan waar ik naartoe wilde met het pand. Het zat van meet af aan goed tussen ons. Ik denk zelfs dat de mensen van wie ik de gebouwen kocht ook wel gewonnen waren voor mijn idee. Andere kandidaat-kopers hadden ze al wandelen gestuurd.”

Evenbeeld.be

Gerecupereerde bibliotheek

 

Ondanks de overweldigende aanwezigheid van instrumenten, mengtafels, geluidsboxen en andere technische hoogstandjes die eigen zijn aan een muziekstudio, hangt hier toch de sfeer van een gemoedelijke huisbibliotheek. Blijkbaar leeft ook in dit hoogtechnologische epicentrum het verleden van de site verder.

 

Piet Goddaer: “Het wandrek en de bijbehorende legplanken haalde ik uit de afgebroken winkel. De legplanken moesten wat bijgewerkt worden, maar met een noodingreep met wat gekleurde plankjes merkt niemand daar wat van. De rest is uiteraard wel state-of-the-art. Een belangrijke les die ik leerde in het buitenland, en dan vooral in wereldsteden, is de waarde van ruimte. Door weg te moffelen wat je kunt, creëer je ruimte. Dat heb ik hier toegepast in de vloeropbouw. Die is om akoestische redenen vrij hoog en hij bestaat uit meerdere lagen en materialen, waaronder rubber. Alle kabels en aansluitingen zijn verborgen in die vloer. Geen bovengronds gedoe en een opgeruimde indruk.”

 

Dit gebouw is in alle opzichten toegankelijk: licht, ruim en geen struikelblokken. Het is echter ook een voorbeeld van budgettaire toegankelijkheid. De materialen waarmee het is opgebouwd zijn haalbaar voor iedereen, de golfplaten bijvoorbeeld. In die zin is deze architectuur vergelijkbaar met zijn muziek, die is ook voor iedereen bereikbaar.

 

De muziekdoos

 

Wat hij zelf belangrijk vindt in architectuur, vind je ook terug in zijn muziek. Ook daar zijn kwaliteit en waarde basisbegrippen. Kwaliteit is voor hem niet enkel van belang in de compositie of de uitvoering, maar ook in de weergave. Hij mag zich pionier noemen op wereldvlak in de ontwikkeling van 3D-geluidsweergave. Daarvoor werkt hij samen met teams van buitenlandse universiteiten, zowel in Europa als over de Grote Plas. Zijn nieuwe studio stelt hem in staat om daarmee te experimenteren. Een korte demonstratie slaat ons met verstomming. De klanken komen van overal en roepen meteen visuele associaties op. Ze suggereren me andere omstandigheden dan degene waarin ik me in werkelijkheid bevind. Natuurlijk en tegelijkertijd intrigerend.

 

Piet Goddaer: “3D-weergave is the next thing, de nieuwe standaard. Het is niets minder dan een revolutie die de natuurlijke geluidsweergave in onze omgeving tot in de perfectie benadert. Natuurlijk geluid komt van overal, ook van boven en van onder. Dankzij 3D gaan we muziek eindelijk op een 100 % natuurlijke manier ervaren. Je staat er letterlijk middenin. Het gaat oneindig veel verder dan stereo. We zullen er uiteindelijk in slagen om met synthetische geluiden een coherent 3-dimensioneel beeld te creëren dat de kwaliteit van natuurlijke bronnen evenaart. Het is alsof je architectuur van binnenuit gaat beleven in plaats van naar een plan, een render of een foto te staren.”

 

Een nieuw licht op geluid

 

De studio is uiteraard ingericht met het oog op een optimale akoestische weergave, met inbegrip van akoestische verlichtingsarmaturen van Buzzispace en geluidsabsorberende panelen. Het verbaast hem dat akoestiek nog steeds zo weinig aandacht krijgt in onze architectuur.

 

Piet Goddaer: “Geluid maakt toch deel uit van onze levenskwaliteit? Het is een spel van reflecties. Het moet ergens geabsorbeerd worden. Iedereen wint bij een goede akoestiek in zijn leef- en werkomgeving. Ons gehoor scant voortdurend onze omgeving. Op geluiden die niet op hun plaats zijn, of op onverwachte stiltes, reageren we fysiek en mentaal. Te veel prikkels zetten ons onderbewuste onder druk. We worden gestoord en afgeleid. Vermoeidheid en concentratiestoornissen zijn de gevolgen. Hoe kunnen we op die manier efficiënt werken? Stress is wat mij betreft deels gerelateerd aan de kwaliteit en het volume van omgevingsgeluid. Zeker in tijden waar we met steeds meer mensen dichter op elkaar gaan wonen, gaat onze architectuur daar toch meer en meer rekening mee moeten houden? Geluid mag in architecturale ontwerpen even belangrijk worden als licht.”

Evenbeeld.be

Evenbeeld.be