event

Bezoek deze ETICS-projecten op de Renovatiedag (5 mei)

Sofie Demon, Julie Alboort • 24 april 2019

ETICS (External Thermal Insulation Composite System) is een thermisch buitengevelisolatiesysteem waarbij de buitenisolatie, zonder luchtspouw, aan de dragende muur wordt bevestigd en afgewerkt met een decoratieve bepleistering of harde bekleding. In Belgiƫ, waar traditioneel met spouwmuren werd gebouwd, wordt er de laatste jaren zowel bij nieuwbouw- als renovatieprojecten meer en meer aandacht besteed aan deze techniek.

Zo heeft het WTCB de laatste jaren meerdere publicaties uitgebracht die het nut van de toepassing van ETICS onderstrepen. Uit deze publicaties blijkt bovendien dat buitengevelisolatie, voor renovatie van niet geïsoleerde muren, de absolute voorkeur geniet boven alle andere manieren van na- isolatie (zoals bijvoorbeeld binnenmuurisolatie of spouwmuurisolatie).

 

Tijdens de Renovatiedag op 5 mei 2019 zijn er meerdere huizen te bezoeken die ETICS hebben toegepast. Negen projecten worden in de kijker gezet (ontdek ze via deze link, onder de landkaart), waarvan we er hieronder twee uitlichten.

Ir. Inge Dirkx, projectleider bij het WTCB, zal op deze twee projecten aanwezig zijn om vragen van architecten over de toepassing van ETICS te beantwoorden:

 

 

Project Karper (Gent)

Architectenbureau: Tim Peeters Architecten

Jaar van oplevering: 2018

Klik hier voor de adresgegevens

Hoe was de bestaande buitenmuur samengesteld?

Tim Peeters Architecten: “De hoekwoning had een enkelsteense muur opgetrokken in schelde-steen van rond ca. 1900.”

 

Zijn er afbraakwerken gebeurd alvorens de ETICS werden toegepast of gebeurde dit rechtstreeks op de bestaande muur?

“De isolatie werd rechtstreeks op de oude gevel geplaatst. Op enkele plaatsen was er een bestaande cementering aanwezig op de buitengevel, deze is tevens behouden.”

 

Wat is de huidige samenstelling van de muur?

“Er werden twee systemen toegepast op de nieuwe buitenmuur. De sokkel is afgewerkt met baksteenstrips. Deze bestaan uit doormidden geslepen bakstenen die gelijmd zijn op XPS, wat zorgt voor een karaktervolle plint. De rest van de gevel is afgewerkt met crepi. Bij beide afwerkingen is de oude baksteenstructuur behouden en is het interieur bepleisterd met gips.”

              

Vanwaar de keuze voor een combinatie van crepi met baksteenstrips?

“Verschillende zaken hebben deze keuze mee bepaald:

 

  1. Technisch: we hadden een voorkeur voor isolatie aan de buitenzijde.
  2. Ruimte efficiënt: we wilden liefst isolatie aan de buitenzijde om de volumes binnen maximaal te behouden
  3. Het rooilijndecreet legt op dat er maximum 14cm mag uitgebreid worden in de richting van het openbaar domein. Dit wilden we optimaal gebruiken om te isoleren.
  4. Een plint met baksteen onderaan is stootvaster dan de crepi erboven. Gezien er veel passage is in de straat, leek ons dat nodig.

 

Het gevelbeeld wordt een stuk eleganter als je met een originele detaillering kan camoufleren dat er een dikke laag isolatie op de gevel gekleefd is. Vaak zie je verbouwingen waar de crepi een dikke ‘cementkoek’ lijkt die op de gevel geplakt is. Over enkele decennia zal waarschijnlijk wat neerbuigend gekeken worden op de minder geïnspireerde en veel voorkomende goedkope oplossingen met ETICS van vandaag. Die visuele associatie met (te) goedkoop bouwen wensen we steeds te vermijden, doch willen we wel budgetvriendelijke oplossingen toepassen. Goed ontworpen dorpeldetails, plinten, dakranddetails, … spelen daar een cruciale rol in.”

Hoe is de keuze gemaakt voor Etics?

“ Ook hier spelen  verschillende factoren mee:

  1. Esthetisch : De gladde pleister is een sobere afwerking, enkele fijne details maken het verschil tussen banaal en sober
  2. Prijs: Dit speelt zeker een rol: ETICS is een kostenefficiënte oplossing voor grote oppervlakten
  3. Dikte wandopbouw: Dit speelt ook een rol, mede omwille van de maximale uitbreiding van 14 cm uit het rooilijndecreet.
  4. Erfgoed: de woning is een hedendaagse versie van de gepleisterde herenhuizen in de buurt.”

 

Wat zijn volgens u de voordelen van dergelijk systeem?

“Het is een relatief goedkoop, dun systeem dat makkelijk toepasbaar is bij verbouwingen zonder nood aan extra fundering. Het systeem is bevorderlijk voor de  luchtdichtheid. EPS is, hoewel petrochemisch, aanvaardbaar als isolatiemateriaal want het materiaal is recycleerbaar en weinig of niet toxisch.”

 

Wat zijn volgens u de nadelen van dergelijk systeem?

“Goed ontworpen uitvoeringsdetails zijn cruciaal, en daar vloeien enkele beperkingen uit. Er moet rekening gehouden worden met de uitvoeringsgevoeligheid ( beperkte foutenmarge bij uitvoering). De levensduur van crepi is bovendien beperkt ten opzichte van een bakstenen gevel.”

 

Was er een goede samenwerking tussen bouwheer, architect en aannemer(s)?

“ja”

 

Zijn er problemen geweest tijdens de werken of erna?

“We zijn geen noemenswaardige problemen tegengekomen tijdens of na de werken. Er is wel een kleine anekdote waardoor schade is opgetreden: een kraan van wegenwerkers is tegen de gevel gereden na de werf, en heeft een raamdorpel en de plint beschadigd.”

 

Heeft u tips voor toekomstige projecten met ETICS?

 

“Zoals reeds aangehaald is een goede detaillering belangrijk. Renovaties brengen steeds uitzonderingen en speciale aansluitingen met zich mee, elk aansluitdetail moet daarom op voorhand goed gecoördineerd zijn.”

 

Heeft u nog projecten met ETICS in de steigers staan? Of reeds gerealiseerd?

“Op onze website staan onder andere volgende projecten met ETICS:

https://www.timpeeters.eu/project/uyttenhove

https://www.timpeeters.eu/project/ossen

https://www.timpeeters.eu/project/harmonie

https://www.timpeeters.eu/project/diamanthuis

https://www.timpeeters.eu/project/stichelen

 

Klik hier om dit project te bezoeken tijdens de Renovatiedag.

 

 

Project Iris (Halle)

Architectenbureau: Madam Architecten

Jaar van oplevering: 2018

Klik hier voor de adresgegevens

Foto: Tim Van de Velde

Hoe was de bestaande buitenmuur samengesteld?

Madam Architecten: “De rijwoning bestond uit metselblokken met een  versiering in baksteenstrips.”

 

Zijn er afbraakwerken gebeurd alvorens de ETICS werden toegepast of gebeurde dit rechtstreeks op de bestaande muur?

“De bestaande baksteenstrips zijn verwijderd. De isolatie is rechtstreeks op de metselblokken aangebracht.”

 

Wat is de huidige samenstelling van de muur?

“Op de bestaande muur werd 12cm isolatie (XPS) aangebracht waarop keramische tegels werden verlijmd. Een wapeningslaag en dubbele verlijming was nodig.“

 

Hoe is de keuze gemaakt voor Etics?

 

“De keuze gebeurde voornamelijk uit esthetische overwegingen. In de straat en de rest van Halle komen vaker gevels voor in geglazuurde stenen of tegels. We zouden het jammer vinden moest dit uit het straatbeeld verdwijnen. Met deze gevel wilden we een ‘oude’ traditie nieuw leven inblazen. De bouwheer voelde zich ook enigszins ‘moreel verplicht’ om een mooie gevel voor de buurt te maken. Het donkergroen past bovendien heel goed samen met de oranje-/ terracottakleurige bakstenen van hun naastgelegen woning.”

 

Wat zijn volgens u de voordelen van dergelijk systeem?

“Het systeem wordt gekenmerkt door een beperkte dikte doordat de afwerking rechtstreeks op de isolatie wordt verlijmd zonder regelstructuur.”

 

Wat zijn volgens u de nadelen van dergelijk systeem?

“Aangezien er drie verschillende aannemers hebben gewerkt aan de gevel (ruwbouwaannemer, buitenschrijnwerker en gevelafwerker) zorgde dit voor een moeilijke coördinatie op de werf.”

 

Was er een goede samenwerking tussen bouwheer, architect en aannemer(s)?

“Los van de bovenvermelde problemen verliep alles prima! We vinden het wel jammer dat er weinig aannemers te vinden zijn die het systeem met keramische tegels kunnen/willen uitvoeren. De meesten beperken zich tot een afwerking in crepi of met baksteen strips.”

 

Zijn er problemen geweest tijdens de werken of erna?

“We hadden de gevel zodanig uitgetekend dat enkel volledige tegels nodig waren. Zowel de ruwbouw als het buitenschrijnwerk moesten passen in een bestaand grid: afgesneden of halve tegels zouden immers niet mooi zijn in het gevelbeeld. De gevel werd na elke fase opnieuw uitgetekend en dan nog bleken praktijk en theorie niet altijd overeen te komen. Door gewijzigde afmetingen in het gevelvlak was een sierlijst (uitspringend boordje faience) op verdiepingshoogte nodig. Achteraf gezien zijn we hier zeer tevreden mee en brengt het zelfs een meerwaarde aan de voorgevel. Door het verwijderen van de cementsluier, die iets te lang op de tegels is gebleven, zijn er wat krasjes op het gevelvlak te zien."

 

Heeft u tips voor toekomstige projecten met ETICS?

“Laat aan dezelfde gevel zoveel mogelijk werken uitvoeren door eenzelfde aannemer, zo kan niemand naar elkaar wijzen in geval van fouten in afmetingen. De ondergrond dient zo vlak mogelijk te zijn alvorens te starten met isolatiewerken, enkel zo kan een egaal, effen resultaat bekomen worden.”

 

Heeft u nog projecten met ETICS in de steigers staan? Of reeds gerealiseerd?

“We hebben bij de nieuwbouw van twee appartementen in Sint-Agatha-Berchem een gelijkaardig systeem toegepast. Daar werd een combinatie van crépi en baksteenstrips gebruikt.” Zie website: https://madamarchitectuur.be/HENRI

 

Klik hier om dit project te bezoeken tijdens de Renovatiedag.

Alle ETICS-projecten

 

Alle andere projecten die te bezoeken zijn tijdens de Renovatiedag en een ETICS-systeem hebben toegepast vindt u hier (onder de landkaart), de aanwezige architect en bewoners geven u graag een woordje uitleg over het renovatieverhaal met ETICS.

Dat artikel verschijnt in het kader van het project:

Met de steun van: