Architectuur

Het verhaal van twee scholen - areal architecten

Arnaud Tandt • 17 juni 2019

Areal Architecten hebben heel wat schoolprojecten in hun portfolio. Twee van deze scholen vertonen, ondanks een heel andere context, toch overeenkomsten.

Deuzeldpark - areal architecten. Foto: Johnny Umans

Twee scholen, de ene in een rustige woonwijk, de andere langs een drukke stadsring. Het programma van de eerste school spreidt zich volledig uit op het gelijkvloers, terwijl het andere gebouw de hoogte opzoekt. Afwijkende programma’s op verschillende locaties resulteren in twee verschillende schoolgebouwen. Tezelfdertijd zijn er ook enkele overeenkomsten, zoals de connectie met het groen in de omgeving – zelfs in het project langs de Singel.

 

Deuzeldpark – Schoten

 

Recent verscheen op het terrein van Deuzeldpark, een school in een groene omgeving in Schoten, een nieuw schoolgebouw. Areal Architecten ontwierpen er een paviljoen met acht nieuwe klaslokalen en ruimtes voor de schooladministratie. Ze reorganiseerden het schoolterrein door de toegang te verplaatsen naar de zijkant van het perceel. Het nieuwe paviljoen werd op de rand van het park ingepland. Gezien die klassen voor de kleuters bestemd zijn, werden ze allemaal op het gelijkvloers gesitueerd. De school miste daarnaast een grote polyvalente ruimte, maar daar was in deze opdracht geen budget voor. De ontwerpers speelden hierop in door de klaslokalen naast elkaar te schakelen en de gebruikelijke gang – vaak verloren vierkante meters – te vervangen door een serre. Deze niet-verwarmde ruimte, waar desondanks een tussenklimaat heerst, is meteen een handige polyvalente ruimte, die heel goedkoop gebouwd kon worden. Gezien kinderen er hun jasje aanhebben, is deze ruimte in de winter inzetbaar. Grote schuifdeuren en opengaande elementen in het dak moeten ervoor zorgen dat ze ook in de zomer bruikbaar is. De serre laat ook nog doorzicht toe vanaf de speelplaats – door de grote ramen van de klaslokalen – naar het achtergelegen park.

 

Om het nieuwe gebouw een sterkere herkenbaarheid te geven, kregen de uiteindes van het gebouw een meer uitgesproken vormentaal. Twee geschubde volumes flankeren als boekensteunen de serre. Het volume grenzend aan de kant van de toegangspoort is in de hoek opgetrokken tot een kloeke “schoorsteen”. Deze dient niet voor de rookafvoer, maar voor de luchtgroepen. Dit volume heeft een signaalfunctie op de schaal van de omliggende bebouwing. In de deel zit ook een overdekt portaal dat aansluit op het administratieve gedeelte en de serre.

 

De klassen zijn langs de serre twee-aan-twee gekoppeld. Tussenin elke twee klassen zit een sas met een klein sanitair. Door het openzetten van de tussenwand kunnen de twee klassen samen gebruikt worden. De klassen worden ontsloten via de serre, maar geven achteraan ook uit op een kleine afgesloten tuinzone tussen het gebouw en het park. Het volume op linkerzijde bevat het sanitair. Rechts is er behalve de administratie ook een leraarskamer geïntegreerd. Leien op de buitenwanden en dakvlakken articuleren deze volumes. De serre werd zoveel mogelijk uit standaardelementen opgetrokken. In de serre biedt het donker hout een warm contrast voor het grijs van de betonnen vloer en de stalen structuur. De grote ramen aan de klassen zijn meteen ook zitelementen door de integratie van betonnen zitbanken. De opengaande delen van het schrijnwerk zijn in het zwart. In de klassen is het plafond en de omkasting van schrijnwerk en meubilair in multiplex uitgevoerd. De materialen zijn beperkt gehouden en per klas is er één accentkleur die in kastdeurtjes of wandbetegeling opduikt.

 

(lees verder onder de foto's)

Deuzeldpark - areal architecten. Foto: Johnny Umans

Deuzeldpark - areal architecten. Foto: Johnny Umans

Deuzeldpark - areal architecten. Foto: Johnny Umans

De kRing - Berchem

 

In Berchem moest de Freinetschool uitbreiden op een compact terrein langs de Singel. De Freinetschool De kRing had nood aan acht kleuterklassen, twaalf klassen voor het lager onderwijs en enkele extra schoollokalen. Het uitgebreide programma moest er gerealiseerd worden met behoud van de bestaande sporthal en parking. De kleuterklassen kregen ook hier een plaats op het gelijkvloers, in een balk parallel aan de Singel. Tussen dit nieuwe volume en de sporthal kwam een polyvalente ruimte en een sanitair blok tegen de sporthal. Boven dit gelijkvloers werd de lagere school gestapeld in drie compacte bouwlagen. De administratie werd ingeplant langs het toegangssas. Een luifel overdekt de toegangen aan weerszijden van het administratief blok. Die luifel is ook een terras, bereikbaar via twee buitentrappen, dat de lagere school op de eerste verdieping ontsluit. Het deel boven de kleuterklas is ontworpen als speelplaats, vandaar ook het hogere hekwerk. Door de recente aandacht voor de aanwezigheid van fijn stof in de lucht kan deze hoger gelegen speelplek voorlopig niet gebruikt kan worden. Er mag echter gehoopt worden dat de luchtkwaliteit in de komende jaren zal verbeteren waardoor dit later mogelijk zal zijn. De speelplaats voor de kleuters zit beschut tussen het volume met de kleuterklassen en de oude sporthal. Aan de andere zijde van de polyvalente zaal sluit een groene speelplaats aan op het park – het park wordt een dag per week gebruikt door de school. De schoolomgeving maakt niet enkel praktisch gebruik van deze groene plek, maar vanaf de eerste verdieping is ook het uitzicht verrassend groen: over de Singel is er zicht naar de verschillende parken in de omgeving.

 

De kleuterklassen op het gelijkvloers zijn naast elkaar geschakeld, ontsloten via een lange gang die zijdelings aantakt op de polyvalente ruimte. Op de verdiepingen zijn de klassen gegroepeerd rond een centrale ruimte. Deze ruimtes krijgen daglicht, via een groot raam in de gevel of een vide erboven, en laat ook werken buiten het klaslokaal toe. Enkel op de bovenste verdieping is ze iets kleiner door de opening naar de eronder gelegen ruimte.

 

Het gebouw, de sokkel en de bovenbouw, hebben eenzelfde uitdrukking gekregen. De façade, opgetrokken in vierkante bakstenen, springt licht in en uit. Elke klas kijkt zo ook wat zijdelings op de omgeving. De gevel wordt verder gekarakteriseerd door fijne betonnen elementen die de dakrand en de dorpels accentueren. De twee raamopeningen van elk lokaal zijn verbonden door een dorpel die de uitsprong overbrugt. De dagopeningen zijn in staal uitgewerkt. Bovenop deze bakstenen textuur ligt er een laag van de witgeschilderde stalen structuur van de luifel. Deze structuur omsluit de hele gelijkvloerse verdieping en komt los van de gevel om luifel, overdekte speelplaats en fietsstalling te worden. Boven de kleuterklassen wordt ze ook iets hoger om spelen op het dak mogelijk te maken.

De kRing - areal architecten. Foto: Tim Van de Velde

De kRing - areal architecten. Foto: Tim Van de Velde

De kRing - areal architecten. Foto: Tim Van de Velde

Beide scholen nemen hun plaats in, in hun specifieke omgeving. De school aan de Singel heeft een echte stedelijke gevel gekregen, terwijl Deuzeldpark zich met kleinere volumes affirmeert in de wijk. Circulatie wordt in elke school polyvalente ruimte, werkplek, terras, speelplaats. Boven alles is er gepoogd om van iedere klas in elke school een microkosmos met zicht op het groen te maken.