Nieuws
Z33 opent op 14 maart ‘Vleugel 19’: Neen tegen spektakel
2 maart 2020
Beeld: Z33
Z33 koos voor het voorstel van de Italiaanse architecte Francesca Torzo, wiens concept onlosmakelijk verbonden is met het omringende stadsweefsel. Torzo heeft de geschiedenis van de site uitvoerig bestudeerd en geïncorporeerd in haar ontwerp. De geborgenheid van de begijnhofhuisjes met de opeenvolging van ruimtes, afgesloten van de stad door een massieve muur, wordt weerspiegeld in de nieuwbouw. Het meest in het oog springend is de gevel aan de Bonnefantenstraat, de toekomstige hoofdingang van het gebouw, die bijna volledig dicht is, buiten een kleine insnijding in een grote, ononderbroken muur uit baksteen. De gevel zorgt ervoor dat het gebouw – althans langs die kant – perfect in het straatbeeld past. Het enige verschil met de andere gevels in de straat is dat de bakstenen een ongebruikelijke ruitvorm hebben en dieppaarse, roodachtige kleurschakeringen.
Neen tegen spektakel
Van buitenaf is het gebouw niet bijzonder spectaculair te noemen. Het breekt met de verwachte en voorspelbare trends in de museumarchitectuur. Daarmee staat de buitenkant van het gebouw in schril contrast met de binnenkant ervan. Dat blijkt meteen wanneer je door de nieuwe hoofdingang aan de Bonnefantenstraat, de smalle speelt in de straatgevel, stapt. Je wordt onmiddellijk meegezogen in een duizelingwekkende ruimtelijk complexiteit met een suite van ruimtes. Vleugel 19 biedt je een verbazingwekkende waaier van ruimtelijke ervaringen. Dit komt door de opmerkelijke verschillen in breedte, hoogte en lengte van de kamers, maar ook door de manier waarop ze overgaan in elkaar – volledig blinde ruimtes wisselen af met ruimtes met zeer lange zichtlijnen. Het onderliggende gevoel dat door de variatie in ruimtes wordt gecreëerd is dat van een parallel universum, ook al omdat het zicht naar buiten toe zeer beperkt is. Je ziet de tuin pas terug in de laatste tentoonstellingsruimte op de bovenste verdieping.
Door het specifieke karakter van de ruimtes, de verbindingen en het materiaalgebruik – de gekaleide binnenmuren vereisten een precieze korreldikte, om zo een gladde, steriele uitstraling te vermijden – stelt dit project een uitdaging voor toekomstige curatoren. Het druist in tegen de stijl van recente gebouwen die aan de buitenkant spectaculair ogen maar binnenin de eigenlijke tentoonstellingsruimtes gewoon als witte dozen poneren. In deze kunstinstelling zijn de tentoonstellingsruimtes erg dwingend, zowel in hun fysieke als in hun ruimtelijke ontwerp.
Curatoren en kunstenaars zullen het karakter van elke ruimte niet enkel als een op zichzelf staande ruimte moeten beschouwen, maar ook als onderdeel van een route met een bepaalde spanning die naar een bepaald resultaat leidt.
De inzet is zelfs nog hoger omdat de originele Vleugel 58 ook al zeer uitgesproken en boeiende kenmerken had. Curatoren zullen een manier moeten vinden om het oude en het nieuwe gebouw met elkaar te verzoenen voorbij de verbindingen die Torzo heeft voorzien. Maar dat is dan ook de rode draad van dit project: echte architectuur bieden om kunst tentoon te stellen in plaats van kunst te onderdrukken door een gebouw dat een overdadig gedecoreerde loods lijkt aan de buitenkant en een nietszeggende leegte biedt binnenin.
Beeld: Z33
Op 14 maart opent Vleugel 19 met een groot feest de deuren. Het hele weekend staan tentoonstellingen, performances, kinderactiviteiten en films gepland. Inschrijven voor de opening is verplicht en kan via deze link.