nav.be / kennis / sociaal en juridisch statuut / de architect-zelfstandige / een dreigende burn-out herkennen én aanpakken

Sociaal en juridisch statuut

Een dreigende burn-out herkennen én aanpakken

Staf Bellens • 10 april 2020

Wat behelst het preventietraject? Voor meer uitleg kloppen we aan bij Marianne van der Wielen, ondernemerscoach bij Liantis. “Laat me eerst verduidelijken dat het traject open staat voor alle ondernemers, ook als ze geen klant van Liantis of lid van UNIZO zijn”, opent zij het gesprek. “Als eerste stap neemt een bedrijfsarts van Liantis een burn-outtest af. Daarvoor bestaan wetenschappelijk gevalideerde tools zoals de Burnout Assessment Tool BAT die recent werd ontwikkeld aan de KU Leuven, of de al wat oudere Utrechtse Burn-Out Schaal UBOS. Tijdens de test wordt meteen ook nagegaan of er geen andere fysieke oorzaken ten grondslag liggen aan vermoeidheidsproblemen.”

“De test wijst uit in welke zone je je bevindt. In de groene zone zijn er geen redenen tot ongerustheid. Oranje wijst er op dat je wel degelijk risico’s loopt. Rood onthult dat je volop in een burn-out zit. Ons coachtraject is bedoeld voor ondernemers in de oranje zone. Een keer je een full burn-out hebt, ontbreekt je immers de energie om samen met een coach je manier van werken en functioneren bij te sturen, en ben je aangewezen op medische en therapeutische hulp.”

De kwetsbare ondernemer-duizendpoot

Via een intakegesprek wordt samen met klanten uit de oranje zone gepeild naar de oorzaken van hun werkgerelateerde stress. Marianne van der Wielen: “Naast de kennis van zijn eigenlijke vakgebied moet iemand die als ondernemer aan de slag gaat, beschikken over een hele waaier aan managementcompetenties. Als je bovendien met medewerkers werkt, al dan niet in vast dienstverband, komen daar nog eens de skills van het bedrijfsleiderschap bovenop. Die aansluitende terreinen slorpen gemiddeld 40% van de werktijd van een ondernemer op. In het intakegesprek peilen we naar mogelijke lacunes en aandachtspunten op die terreinen, want meestal ligt daar de oorzaak van de ongezonde werkstress, zoals wordt bevestigd door heel wat onderzoek.” Eén voorbeeld ter illustratie: het rapport ‘competentieportfolio van de Vlaamse zelfstandige ondernemer’ (april 2019) van de Stichting Innovatie & Arbeid, een onderdeel van de SERV, bevestigt dat slechts een op vijf ondernemers van oordeel is dat hij of zij voldoende kennis heeft van management en bedrijfsbeheer. Een op drie vindt zelfs dat hij of zij ernstig tekortschiet inzake die knowhow. “Los van de algemene competenties die parallel lopen voor alle ondernemers, zit de architect in een specifieke situatie. Hij moet opereren binnen de driehoek opdrachtgever-aannemer-overheid. Daardoor moet hij onder meer kunnen optreden als bemiddelaar.”

Maatwerktraject

“Voor het verder traject peilen we, naast de kennis en kunde en mogelijke blinde vlekken waaraan moet worden gesleuteld, ook naar de manier waarop iemand het ondernemerschap beleeft en naar de visie op ondernemen. Daarbij hoort een persoonlijkheidstest, want wat voor de ene een bron van stress vormt, is voor de andere een makkie. Al die resultaten bundelen we tot een maatwerktraject, afgestemd op het individuele profiel van de klant. Welke competenties moet je versterken om een duurzaam ondernemerschap te ontwikkelen dat je zonder problemen kan volhouden, met een werkbare balans tussen privé en werk, de juiste houding tegenover klanten, en een gezonde omgang met alle digitale tools die vandaag ter beschikking staan. In totaal neemt de coaching acht sessies in beslag die gemiddeld anderhalf uur duren. Om resultaten te boeken, streven we naar een sessie om de twee tot maximaal vier weken.”

Omdat de aanpak werd ontwikkeld in het kader van een project van de FOD Volksgezondheid en in de evaluatie prima scoorde, hopen Liantis en UNIZO op financiële ondersteuning om het project verder te zetten. Maar omwille van het belang van het project zet Liantis de coaching ondertussen wel verder zonder de meerprijs door te rekenen aan de ondernemers. Inschrijven in het coachtraject kan daardoor momenteel voor slechts 110 euro exclusief btw.

Taboe

Wanneer is een burn-outtest zinvol  voor  een architect? Welke symptomen of situaties fungeren als knipperlicht? Marianne: “Verontrustende signalen zijn onder meer dat je constant aan het werk bent, te weinig ontspanning neemt, het werk mentaal niet kunt loslaten. Dikwijls gaat dat gepaard met een slechte nachtrust en prikkelbaarheid ten overstaan van medewerkers of in het privéleven. Ondernemers voor wie de stress te veel wordt, hebben ook de neiging om weg te lopen van problemen en moeilijke beslissingen, confrontaties of gesprekken aan de kant te schuiven. In nogal wat gevallen krijgen ze daarover signalen uit hun omgeving, van medewerkers of gezinsleden.”

“Een serieus obstakel is dat er nog een groot taboe heerst over burn-out bij ondernemers. Een zelfstandige durft er niet voor uit te komen dat hij onder te grote stress staat, uit vrees als zwak of onkundig te worden gepercipieerd. Als ondernemer sta je ook vrij eenzaam. Met wie ga je praten als je met iets worstelt? Dikwijls doen ondernemers dat niet met medewerkers of concullega’s, en slechts zelden met familieleden. Ook een raad van bestuur spreken ze daar meestal niet voor aan, omdat diens focus eerder op de onderneming zelf ligt. Gelukkig zie ik steeds meer emotionele intelligentie bij ondernemers. Zij beseffen steeds beter dat ze niet alleen goed moeten zorgen voor anderen, maar ook voor zichzelf.”

terug naar overzicht