Nieuws

Architecten zien voorzichtige heropstart van werfactiviteit

10 april 2020

Uit onderzoek blijkt dat architecten, hoewel ze momenteel een grote impact ondervinden van de coronacrisis, te weinig gebruik kunnen maken van de diverse steunmaatregelen. Nochtans verwachten ze wel een schokeffect voor hun economische situatie op de lange termijn. NAV dringt daarom aan op een stevig relanceplan voor de bouwsector dat gericht is op investeringen. NAV ziet daarin een grote rol weggelegd voor de overheid als aanjager van een snelle doorstart van de bouwsector, bv. door vergunningsprocedures waar mogelijk te versnellen en geplande overheidsinvesteringen op de planning naar voren te schuiven. Daarnaast zou een tijdelijk verlaagd btw-tarief, zowel bij de bouw als bij de verkoop van nieuwbouwprojecten, én van erelonen een belangrijke stimulans kunnen betekenen, zowel voor de sector als voor de economie in zijn geheel.

NAV nam deze week een enquête af bij bijna 500 architecten. Dat brengt de situatie op de werven en op kantoor zo’n drie weken na de quasi lockdown op het Belgische grondgebied, en twee weken na een eerdere enquête van NAV, opnieuw in beeld.
Vandaag blijkt dat de bouw, als essentiële sector, zo goed en zo kwaad als het kan de activiteiten verder probeert te zetten. Lagen twee weken geleden nog 7 op de 10 werven helemaal stil, dan is dat vandaag maar een kleine helft meer (48%). 41% van de werven vertraagt.  De grootste oorzaken blijven een sluiting van de werf door de aannemer (66%) of de aanlevering van bouwmaterialen die stokt (59%).  Voor de nieuwe werven geldt echter de grootste onduidelijkheid: 53% wordt niet meer opgestart, een derde van de architecten kan daar momenteel nog geen uitspraak over doen.

 

Vergunningsprocedures niet nodeloos rekken


Twee weken geleden werd aangekondigd dat de vergunningstermijnen aan de hand van een nooddecreet met een maand worden verlengd. Bij de eerste enquête was het te vroeg om de impact al in te schatten. Dat is vandaag anders: 6 op de 10 van de lopende aanvragen loopt vertraging op. Voor nieuwe vergunningsaanvragen is voor de helft van de architecten de impact nog altijd niet duidelijk.  14% geeft wel aan dat de meeste van hun nieuwe vergunningsaanvragen niet meer worden opgestart. Voor lopende overheidsopdrachten lopen 7 op de 10 werven vertraging op, voor oproepen worden de deadlines in een vierde van de gevallen uitgesteld.
NAV dringt erop aan dat de procedures ondanks het nooddecreet niet nodeloos worden gerekt. Iedereen is erbij gebaat dat de bouwsector zo snel mogelijk terug ‘normaal’ kan werken, op voorwaarde dat het gezond kan. We dringen er daarom op aan dat overheden maximaal de bestaande technische mogelijkheden inzet om de procedures net te versnellen, althans waar het nooddecreet dat toelaat.


Steunmaatregelen bieden onvoldoende soelaas


Opvallend is dat veel architecten de weg naar de steunmaatregelen niet vinden. De maatregelen zijn goed gekend, maar toch geeft slechts 30% aan gebruik te zullen maken van de compensatiepremie en slechts 25% van het crisis-overbruggingsrecht voor zelfstandigen, bedrijfsleiders en bestuurders.  Slechts een minderheid geeft aan gebruik te zullen maken van andere steunmaatregelen zoals die bestaan op het vlak van fiscaliteit, sociale bijdragen, betalingsuitstel bij verzekeringen en banken...   
Hoewel de overheid een flink pak steunmaatregelen voorziet, bieden deze voor hun sector niet altijd soelaas. Zo moet bijvoorbeeld voor de compensatiepremie een omzetverlies worden aangetoond t.o.v. een erg korte referentieperiode vorig jaar. Architecten factureren echter niet aan een gelijkmatig tempo zoals in andere sectoren.


Relanceplan


De verschillende overheden hebben een hele resem maatregelen genomen om bedrijven in deze harde tijden te ondersteunen, en NAV juicht die maatregelen ook toe. Maar er is meer nodig. Heel wat architectenbureaus moeten hun activiteiten ernstig terugschroeven of zelfs helemaal de deuren sluiten als rechtstreeks gevolg van de coronacrisis. De overheid zal inspanningen moeten leveren om de economie na de gezondheidscrisis weer uit het slop te trekken. NAV vraagt daarom dat geplande overheidsinvesteringen in bouwprojecten versneld worden doorgevoerd. Daarnaast zou een tijdelijke verlaging van de btw op bouwprojecten én erelonen een belangrijke stimulans kunnen betekenen, zowel voor de sector als voor de economie in zijn geheel.