nav.be / nieuws / ontwerpstudie stad x ruimte: uitnodiging masterclasses

Nieuws

Ontwerpstudie Stad x Ruimte: uitnodiging masterclasses

5 mei 2021

In april 2021 werd de ontwerpstudie officieel afgetrapt. De cases en de ontwerpteams werden geselecteerde en elke case vond een matchend ontwerpteam.

In het kader van deze ontwerpstudie worden drie masterclasses georganiseerd. De (kosteloze) masterclasses zijn bedoeld voor een breed publiek van belangstellenden die inspiratie willen opdoen voor hun eigen praktijk.
 

De reeks bestaat uit de volgende online masterclasses, telkens van 9u tot 12u30:
 

1. Ruimte & Transities (vrijdag 21 mei),
2. Ontwerp & Techniek (vrijdag 28 mei)
3. Businesscase & Stakeholders (vrijdag 4 juni).

Ondergronds ruimtegebruik als gamechanger

Wanneer het over ruimte gaat dan komen vooral de openbare ruimte en de gebouwen als eerste in beeld. Echter, de ruimte onder onze voeten wordt vaak vergeten of vooral gezien als bergplaats voor leidingen, buizen en kabels. Toch blijkt deze een duidelijke meerwaarde te hebben binnen het aanpakken van maatschappelijke en ruimtelijke opgaven en biedt de ondergrondse ruimte talrijke kansmomenten binnen de ontwikkeling van steden om het ruimtelijk rendement op te drijven. Daarom werd er tijdens een beleidsverkenning, uitgevoerd door Departement Omgeving Vlaanderen ingezet voor het detecteren van kansen voor ondergronds ruimtegebruik in Vlaanderen en voor het zoeken naar methodes om ondergronds ruimtegebruik, als volwaardige dimensie te integreren in beleid, praktijk en ontwerp.

Het inschakelen van de ondergrondse ruimte als volwaardige ruimte en integraal onderdeel van de omgeving kent wereldwijd opmars. Ook in Vlaanderen zijn de laatste jaren projecten ontwikkeld waar de inherente kenmerken van de ondergrond zijn ingeschakeld om tegemoet te komen aan het stedelijk programma en om op deze wijze voor een kwaliteitssprong te zorgen.

Het renovatieproject, Wintercircus,  door SO Gent, Atelier Kempe Thill - Baro & Sum Projects,  zorgt in de binnenstad van Gent voor een kwalitatieve verdichtingsslag binnen het stedelijk weefsel door het inzetten van de ondergrond en het bekijken van de site vanuit een integrale blik. Het project krijgt een publieke en private invulling met een rockzaal, kantoorruimtes, community ruimtes, horeca en retail. De isolerende eigenschappen van de ondergrond boden een mooie opportuniteit om een rockzaal te voorzien in hartje centrum Gent.

Klimaatverandering als aanjager voor meerdere systeemtransities

In de recente ontwerpstudie ‘Stad x Klimaat – het gebouw als watermachine’ (2019/2020) heeft het verkennen van de mogelijkheden voor klimaatadaptie van de sociale woningvoorraad centraal gestaan. De klimatologische effecten van klimaatverandering worden per opvolgend jaar steeds meer merkbaar. Periodes van extreme regenval, langdurige droogte en hoge zomerse temperaturen zijn geen uitzonderingen meer. Voor bewoners binnen een verdichte, gebouwde omgeving kan dit tot wateroverlast met economische schade leiden of kan hittestress gezondheidsproblemen geven. Er kan een onbalans ontstaan in de beschikbaarheid van water, de ene keer teveel en de andere keer te weinig. Dit terwijl water ook een verkoelende rol kan spelen bij het tegengaan van hittestress en de instandhouding van vegetatie dat zelf ook weer een verkoelend effect heeft.     

Voor een van de cases, portieketage-flats in de Waterlandpleinbuurt in Amsterdam-Noord, werkte het team van temp.architecture.urbanism en Royal HaskoningDHV op basis van technische en ecologische maatregelen een echte watermachine uit. In haalbare stappen van kleine ingrepen naar een integraal ontwerp worden zowel het waterprobleem als de hittestress opgelost in en rondom de vier flatgebouwen van de locatie. Dat begint eenvoudig, met een aflopend dak dat water naar tanks laat stromen voor het onderhoud van meer groen op de balkons en gevels, als opmaat voor een ambitie met het filteren van grijs water, de aanleg van watertuinen met uiteindelijk het sluiten van de waterkringlopen. Naast de bijdrage van de daken aan klimaatadaptatie dragen deze ook bij aan de energietransitie via de zonnepanelen.  

Een dergelijke systeemoplossing, waarbij zowel het gebouw, openbare ruimte en ondergrond zijn betrokken, voorziet in wooncomfort gedurende warme zomerdagen, een aantrekkelijke woon- en speelomgeving en ontziet het bestaande rioleringssysteem. Verduurzaming, verbetering van de leefomgeving en toekomstbestendigheid gaan hier hand in hand.

De huidige portiekwoningen stonden op de nominatie om gerenoveerd of eventueel gesloopt te worden maar door het ontstane inzicht in de mogelijkheden en gefaseerde maatregelen is deze vraagstelling voor de desbetreffende woningcorporatie in een ander perspectief komen te staan.    

Wintercircus, door SO Gent, Atelier Kempe Wintercircus, door SO Gent, Atelier Kempe Thill / aNNo - Baro & SumProject

Portieketage-flats in de Waterlandpleinbuurt in Amsterdam-Noordron (temp.architecture.urbanism, Royal HaskoningDHV)

terug naar overzicht