Nieuws

Die baksteen ligt steeds zwaarder op de maag

Kristof Simoens en Michaël Temmerman, Het Nieuwsblad • 17 juli 2021

De aanhoudende schaarste aan bouwmaterialen en de bijbehorende prijsstijgingen drijven aan­nemers, architecten én bouwers tot wanhoop. Dat schrijft Het Nieuwsblad vandaag op basis van enquêtes van NAV en de bouwfederaties. Van afvoerbuizen over dakgoten tot OSB-platen, zo goed als alles is duurder geworden. Soms zelfs fors duurder. Resultaat: een doorsneehuis van zo'n 270.000 euro kost nu algauw 10 procent meer. En dat ligt niet alleen aan de grondstofprijzen, want ook nogal wat aan­nemers durven de prijs van hun prestaties op te drijven, zo stellen de architecten vast.

“Dit heb ik nog nooit meegemaakt, en ik zit toch al ruim 35 jaar in de bouw”, zegt Dirk Dhont van bouw­onderneming Piramide uit Zingem. “De prijzen van de belangrijkste bouwmaterialen schieten omhoog en zijn ook erg volatiel. Als ik tegenwoordig een prijs vraag voor ijzer, dan moet ik binnen de vier uur bestellen of de prijs is alweer anders. Stel zo maar eens een offerte op... Bovendien stokt de aanvoer van vele materialen. Een van mijn grootste leveranciers krijgt nog maar één keer per maand gevelstenen geleverd, terwijl hij vroeger tot 20 vracht­wagens per maand loste.”

 

Ruwbouw, dakwerken en binnenschrijnwerk

De Zingemse aannemer is niet de enige die met de handen in het haar zit. Een bevraging van de Confederatie Bouw bij 417 bouwbedrijven midden juni 2021 leert dat 57 procent te maken kreeg met prijsstijgingen van minstens 15 procent sinds eind vorig jaar. Daarnaast kampt 78 procent ook met bevoor­radingsproblemen. Ook Netwerk Architecten Vlaanderen (NAV) bevestigt de toestand: “Bijna alle architecten werden in het afgelopen jaar geconfronteerd met opvallende prijsstijgingen”, zegt adjunct-directeur Pieter De Groote. “Vooral hout, isolatiemateriaal, staal en aluminium werden duurder, met de grootste impact op ruwbouw, dakwerken en binnenschrijnwerk.”

 

De verklaring is genoegzaam gekend: de wereldwijde schaarste aan bouwmaterialen, ontstaan door het sneller dan verwachte herstel van de bouwactiviteit na corona, terwijl de fabrikanten hun productie hadden teruggeschroefd. Daar kwamen dan nog de compleet verstoorde prijzen voor containertransport en het geblokkeerde ­Suezkanaal bovenop.

 

Meer vraag, minder aanbod

Meer vraag en minder aanbod, dat leidt tot fors hogere prijzen. Hout werd dubbel zo duur, isolatie (PIR en PUR) 90 procent, staal 30 procent… “Al vormen de materialen maar een deel van het totale budget van een bouwproject”, nuanceert Jean-Pierre Waeytens, gedelegeerd bestuurder van Bouwunie. “Een verdubbeling van de prijs van bepaalde houtsoorten betekent niet dat de totaalkost van de verbouwing verdubbelt. Daarnaast heb je ook nog de arbeidsuren en algemene kosten, die niet gewijzigd zijn.”

 

Er bestaat in ons land wel zoiets als de I-index, een maandelijkse monitoring van de prijzen in de bouw. “Die leert dat bouwmaterialen gemiddeld 10 procent duurder werden tussen januari en juni 2021”, zegt Silvia De Nolf van de NAV-studiedienst. “Daarnaast geeft in onze bevraging meer dan de helft van de architecten aan dat aannemers van de drukte in de bouw gebruikmaken om ook de prijs van hun arbeidsprestaties op te drijven.”

 

Bedoeling: de verliezen op werven in uitvoering ietwat recupereren. Want, zo blijkt uit de bevraging van de Confederatie Bouw, 63 procent van de bouwbedrijven draait bij de reeds lopende contracten zelf op voor die prijsverhogingen van bouwmaterialen.

 

Die 10 procent lijkt dus al bij al een realistische, misschien zelfs minimale inschatting. Volgens NAV kostte een doorsnee woning (ongeveer 180 m 2 netto-oppervlakte, met 4 slaapkamers, 2 badkamers, een berging en een garage) begin januari ongeveer 270.000 euro, exclusief btw en studiekosten (voor de architect, EPB, veiligheidscoördinator e.d.). Met die 10 procent erbij wordt dat dus bijna 300.000 euro zonder btw.

 

Uitstel of afstel: pro's en contra's

Een bittere pil dus voor wie nu wil (ver)bouwen.“Als je kan wachten, is het evident om je plannen even uit te stellen tot de prijzen opnieuw normaliseren”, zegt Simon November van Test Aankoop. Dat is ook wat veel architecten verwachten: 43 procent zegt dat klanten overwegen hun project uit te stellen en dat 28 procent eraan denkt het af te blazen. Al loopt het in de praktijk nog niet zo'n vaart: volgens de Confederatie Bouw wordt vooralsnog 6 procent uitgesteld en 4 procent geannuleerd.

 

Alleen weet niemand hoe de prijzen zullen evolueren. “Bovendien, wie een renovatie uitstelt, stelt ook het extra comfort en de energiebesparing uit”, zegt Jean-Pierre Waeytens. “En wie wil profiteren van het verlaagde btw-tarief van 6 procent voor sloop en heropbouw, moet zijn plannen snel concreet maken, want die verlaging geldt vooralsnog maar tot eind 2022.”

 

Wie nu (ver)bouwplannen heeft, moet ook beseffen dat de werken wellicht pas over zes of negen maanden kunnen starten, want de orderboekjes zijn goed gevuld. “Veel aannemers maken intussen in hun offertes gebruik van een prijsvoorbehoud en werken voor bepaalde materialen met dagprijzen. Dat kan ook in het voordeel van de consument zijn, want de prijzen kunnen ook dalen.” In theorie, toch.

 

Goede afspraken, goede vrienden

Maar wat als je contract al is getekend of de werf gestart? “Bevat je contract geen prijsherziening, dan geldt de prijs van de offerte”, klinkt het bij Test Aankoop. “Het is wel mogelijk dat de algemene voorwaarden van het contract een prijsherziening toestaan wanneer de werken langer duren dan gepland, maar die clausule is alleen geldig als de klant er uitdrukkelijk mee akkoord is gegaan.” En zelfs met een clausule voor prijsherziening moet de bouwheer niet eender wat slikken: “De herziening mag alleen maar slaan op de prijs van de werken die worden beïnvloed door de prijsstijging. Een automatische aanpassing aan de index van de consumptieprijzen mag evenmin.”

 

“Vandaar het grote belang van offertes en facturen altijd te laten nazien door je architect”, zegt Silvia De Nolf van NAV. “Maak vooraf ook goede afspraken, bijvoorbeeld over hoeveel de prijzen mogen stijgen alvorens de offerte wordt aangepast. Voorzie ook een objectieve formule, zoals de I-index, om de meerkost te berekenen. En zorg dat de aannemer je vooraf verwittigt van eventuele prijsstijgingen, zodat de architect nog op zoek kan naar een goedkoper alternatief.” Probeer er in elk geval samen uit te geraken. De architect kan daarbij een bemiddelende rol spelen.