nav.be / nieuws / multidisciplinair experten-panel moet vlaanderen beter voorbereiden op periodes van extreme neerslag

Nieuws

Multidisciplinair experten-panel moet Vlaanderen beter voorbereiden op periodes van extreme neerslag

25 oktober 2021

Tussen 13 en 16 juli 2021 viel een extreme hoeveelheid neerslag in het zuiden en oosten van het land. Ook in Vlaanderen steeg het water in het Maasbekken en Demerbekken tot extreme hoogtes op zowel bevaarbare als onbevaarbare waterlopen. “De gevolgen waren gelukkig niet zo dramatisch als in Wallonië, maar toch zijn we door het oog van de naald gekropen. Het is belangrijk dat wij voorbereid zijn op dergelijke extreme weersomstandigheden en klimatologische uitdagingen”, aldus ministers Lydia Peeters en Zuhal Demir. “We moeten vooruitkijken en nu handelen. Daarom werkt De Vlaamse Waterweg in samenwerking met het Waterbouwkundig Laboratorium aan een “wat-als-scenario”. De eerste analyse is zeer verontrustend. De schade zou geraamd worden op 2 miljard euro waarbij 50.000 à 100.000 personen getroffen zouden worden. We moeten ons wapenen tegen frequente periodes van (extreem) hoge neerslag en daarom stellen we een multidisciplinair experten-panel samen.”

Vooral op 14 en 15 juli vielen in het zuiden en oosten van België extreem hoge neerslaghoeveelheden. Binnen een periode van 48 uur werden op sommige plaatsen in Wallonië neerslaghoeveelheden tot 270 mm gemeten. Deze waterbom veroorzaakte ongeziene wateroverlast in het Maasbekken met desastreuze schade in Wallonië voor gevolg. Met meer dan 30 dodelijke slachtoffers was de menselijke tol buitengewoon zwaar. Daarenboven was er een enorme schade aan infrastructuur en werden ruim 38.000 woningen beschadigd waarvan 600 volledig werden verwoest.

Ook in Vlaanderen traden vooral in het Maasbekken en Demerbekken ongezien hoge debieten en waterstanden op met watersnood tot gevolg, gelukkig evenwel zonder menselijke slachtoffers. De meerwaarde van de Vlaamse voorspellingstools voor waterlopen werd bovendien bewezen waardoor dagen op voorhand op basis van voorspellingen preventief de crisisdiensten van de Vlaamse gouverneurs en de federale crisisdiensten verwittigd werden. Op die manier konden voorbereidingen getroffen worden zoals het leegmaken van bufferbekkens en ruimen van waterlopen.

Dat de watersnood in Vlaanderen al bij al beperkt bleef is uiteraard mede te danken aan de door De Vlaamse Waterweg en de Vlaamse Milieu Maatschappij al uitgevoerde infrastructurele hoogwateringrepen langs de Maas en de Demer. Elders in Vlaanderen was er, omwille van de geringe neerslag, geen of erg beperkte watersnood. We zijn echter door het oog van de naald gekropen.

Impact van een waterbom in Vlaanderen

De potentiële impact van een waterbom in Vlaanderen werd al op grote lijnen in kaart gebracht op basis van de overstromingskaarten opgesteld in het kader van de Europese Richtlijn Overstromingsrisico’s (ROR) en de stroomgebiedsbeheersplannen 2022 – 2027. De analyse geeft een beeld van de waterschade (schaderaming en getroffen inwoners) in de 11 rivierbekkens van Vlaanderen en dit voor een neerslagsituatie die gemiddeld 1 x per 10 jaar, per 100 jaar en per 1000 jaar zou optreden. Voor een vergelijkbare ‘waterbom’ wordt de waterschade in Vlaanderen geraamd op ca. 2 miljard euro waarbij ca. 100.000 personen zouden getroffen worden. In een nieuwe studie (februari 2022) is zelfs sprake van 8 miljard euro aan kosten.

Bijkomend onderzoek nodig

Nu de eerste ramingen en impact op overstromingsgevoelige gebieden bekend zijn, wordt er in het najaar nog een meer gedetailleerde analyse van de problematiek uitgevoerd. Minister Peeters heeft daartoe de formele opdracht gegeven aan  De Vlaamse Waterweg en het Waterbouwkundig Laboratorium (Dept. MOW). Door middel van hydraulische modellering zal de impact van extreme neerslaghoeveelheden op de waterstanden, de waterpeilen en de waterschade langs de Vlaamse waterlopen meer gedetailleerd in kaart worden gebracht.

Multidisciplinair experten-panel moet mee de lijnen uitstippelen

Op voorstel van Vlaams minister Lydia Peeters wordt nu een multidisciplinair experten-panel samengeroepen bestaande uit academici en beleidsmakers, experten hydrologie en hydraulica, architecten, ruimtelijke planners en klimaatdeskundigen. Ook NAV-waterconsulent Silvia De Nolf gaat in dit panel aan de slag.

Als Vlaanderen zich proactief wil wapenen tegen frequentere periodes van extreem hoge neerslag, is die brede expertise nodig. Het definiëren van het niveau van waterveiligheid en het formuleren van onderbouwde adviezen vergt een integrale aanpak.

terug naar overzicht