Nieuws

Miljoenenfonds voor bouwshift in de maak

10 februari 2022

Voor het eerst ligt een concreet voorstel op tafel om de bouwshift (voorheen betonstop) te financieren. Bevoegd Vlaams minister Bart Somers wil daarvoor een fonds opzetten. Het doel blijft om grondeigenaars volledig te compenseren. Tegelijk zouden de kosten behapbaar blijven voor Vlaanderen.

De Vlaamse meerderheidspartijen Open VLD, CD&V en N-VA maakten in 2020 de afspraak om lokale besturen aan het roer van de bouwshift te zetten. Alle woonuitbreidingsgebieden werden onder een stolp geplaatst. Alleen de gemeenteraad kan beslissen of hij die grond laat aansnijden of omzet naar natuur- en landbouwgebied.

 

Als dat gebeurt, moet het waardeverlies - verrekend tegen de volledige marktwaarde - uit de gemeentekas betaald worden. Omdat de regering daarvoor geen financiering uittrok, vreesden experts dat 20 jaar geen grond zou worden omgezet. De factuur zou de Vlaamse regering pas in 2040 voorgeschoteld krijgen.

 

Aan die kritiek hoopt Somers nu tegemoet te komen door een Lokaal Bouwshiftfonds op te richten. Als een lokaal bestuur woonreservegebied omzet naar bos, vergoedt Vlaanderen via het fonds twee derde van het waardeverlies. Als een gemeente een stuk grond herbestemt tot landbouwgrond of natuur, dan legt Vlaanderen een derde op tafel. Het resterende bedrag passen de gemeenten zelf bij.

 

Factuur

Somers houdt de lijn aan dat Vlamingen tegen 100 procent van de marktwaarde vergoed moeten worden. Over die doelstelling, inclusief het bijhorende kostenplaatje, bestaat flink wat discussie. Volgens een eerdere prognose van professor ruimtelijke planning Tom Coppens (UAntwerpen) lopen de kosten in het slechtste geval op tot 31 miljard euro bij 100% vergoeding. 

 

De prijs ligt echter aanzienlijk lager in het nieuwe voorstel. Zelfs als lokale besturen alle woonuitbreidingsgebieden herbestemmen, rekent Somers op een maximale kostprijs van 2,7 miljard euro voor de Vlaamse overheid, gespreid tussen nu en 2040. De eerdere raming van 31 miljard gebeurde erg ruim, klinkt het. Ze houdt rekening met 30.000 hectare die omgezet moet worden. Dat zijn ook gronden in havens en industriezones en dus veel meer dan de 12.700 hectare woonuitbreidingsgebied. Daarnaast werd een erg hoge mediaanprijs op gronden geplakt en brengt het scenario geen correcties in de grondwaarde aan.

 

Woonaanbod

Dankzij het fonds zouden alle niet-ontwikkelde woonuitbreidingsgebieden - die 12.700 hectare dus - in 18 jaar herbestemd kunnen worden. In de praktijk is het echter de bedoeling om, indien nodig, een deel van die gronden nog te bebouwen om het woonaanbod te vergroten en de prijzen te drukken.

Bronnen