NAV standpunt
"Btw-grens tussen renovatie en heropbouw vaak grillig"
Ir.-arch. Silvia De Nolf, adviseur studiedienst NAV • 23 februari 2022
De meeste van de geïmpacteerde woningen in Wallonië zullen kunnen genieten van het tarief van 6% voor renovatie, toch als zij ouder zijn dan 10 of 15 jaar. Maar sommige woningen zijn in zo’n ernstige staat van verval dat de structuur van het gebouw is aangetast en dat zij niet meer voldoen aan de voorwaarden voor renovatie. Om van het tarief voor sloop en heropbouw te kunnen genieten moeten deze woningen in principe volledig gesloopt worden. De minister van financiën heeft daarom verzocht om tolerantie aan de dag te leggen en ook woningen die niet volledig gesloopt worden en ook niet onder de regelgeving voor renovatie vallen toch van het verlaagd tarief voor sloop en heropbouw te laten genieten. De andere voorwaarden, zoals de enige eigen woning en de maximale woonoppervlakte van 200m², moeten daarentegen wel vervuld zijn.
De federale overheid heeft nu een omzendbrief uitgebracht waarmee een administratieve toegeving voor deze woningen zal worden gegeven. NAV vraagt om een grondige herziening van de wetgeving, die nog meer tegenstrijdige bepalingen bevat. Door die bepalingen worden sommige renovaties ontmoedigd, waardoor het halen van onze renovatiedoelstellingen wordt bemoeilijkt. In het kader van de klimaatdoelstellingen moet de renovatiegraad in Vlaanderen immers worden verdubbeld tegen 2050.
Oerwoud aan regels
NAV is blij dat er flexibiliteit komt voor de zwaar getroffen slachtoffers van de waternood, maar vindt dat er ook een langetermijnoplossing moet komen voor alle woningen in België. Het oerwoud aan regels m.b.t. de verschillende btw-tarieven in de bouwsector en de daaruit volgende rechtsonzekerheid en onrechtvaardighed moet stoppen. Architecten worden in het kader van het toepasbare btw-tarief van woningen met verschillende problemen geconfronteerd.
Enerzijds is de regelgeving allesbehalve duidelijk. Niet alleen zijn er vier afzonderlijke regelingen van toepassing, maar er zijn ook vele uitzonderingen. Om de regelgeving correct toe te passen, moet men er niet alleen de wet bij nemen, maar ook tal van circulaires, parlementaire vragen enz… Daardoor is het moeilijk op voorhand te bepalen of een project binnen het toepassingsgebied valt of niet. We zien door deze rechtsonzekerheid een overbelasting van de administratie die niet alle vragen tijdig kan beantwoorden. Het zorgt ervoor dat architecten de bouwkosten niet correct kunnen inschatten en resulteert in financiële drama’s bij de burger.
De regeling mist ook zijn doel. In de praktijk is de keuze tussen verbouwen en herbouwen geen zwart-wit scenario. De meeste energetische renovaties bevinden zich in de grijze zone daar tussenin. Zij vallen vaak uit de boot voor het verlaagde btw-tarief, omdat ze noch in de ene noch in de andere regeling passen. Dat is onrechtvaardig. De afweging tussen wat behouden blijft en wat niet moet een technische en ecologische keuze zijn en geen fiscale.
Momenteel is het verlaagde tarief voor sloop en heropbouw van toepassing in heel België. De regering heeft nog niet beslist of er vanaf 2023 opnieuw enkel een verlaagd tarief is voor de centrumsteden. Het doel van het verlaagde tarief is om een teloorgang in de stadscentra te vermijden. Maar deze opsplitsing tussen centrumsteden en de rest van het land is niet efficiënt en niet effectief. Ook goede woningen van kapitaalkrachtige burgers in centrumsteden kunnen gebruik maken van een verlaagd tarief. Bovendien kennen niet alleen centrumsteden slechte woningen, ook kleinere steden en dorpen kampen hier mee, maar kunnen hier geen gebruik van maken.
NAV kaartte deze problemen onlangs nog aan bij minister van Financiën Vincent Van Peteghem. NAV is ervan overtuigd dat een grondige hertekening nodig is van de hele btw-regelgeving. De drie afzonderlijke wetten en koninklijke besluiten zouden in één duidelijke wettekst gegoten moeten worden, zodat burgers en architecten duidelijk weten welk tarief voor hun woning van toepassing is. Bovendien ziet het NAV geen reden om architecten uit te sluiten van het verlaagd tarief. Het NAV streeft dan ook naar een uitbreiding van het verlaagd btw-tarief van 6% voor alle dienstverleners in de bouw.