Enquête
Mededingingsprocedures voor architecten - resultaten enquête
16 mei 2022
Aan de hand van een random steekproef van 994 leden beantwoordden 448 architecten de vragenlijst. Bij de vraag of de respondent actief is in overheidsopdrachten zien we dat meer dan de helft wel degelijk actief is. Voor architecten zijn overheidsopdrachten van groot belang, deze zorgen namelijk gemiddeld voor bijna de helft van het zakencijfer. In 2021 werden voor die opdrachten gemiddeld 5,74 VTE’s ingezet in de kantoren. Wanneer we dit voorzichtig gaan uitbreiden naar de gehele sector betekent het dat er in 2021 bijna 3.000 VTE’s ingezet werden voor overheidsopdrachten in architectenkantoren.
Vaak voorontwerp verwacht
Met een lichte stijging over de jaren spendeert een architect vandaag gemiddeld 18% van de totale werkuren van een project in de gunningsfase, de fase voor ze weten of ze de opdracht wel degelijk toegewezen krijgen of niet. Volgens architecten wordt door de aanbestedende overheid in 55% van de gevallen in gunningsfase reeds een voorontwerp verwacht. Dat percentage is de afgelopen jaren aanzienlijk toegenomen. Ongeveer een derde van de aanbestedingen voorziet een vergoeding voor de geleverde inspanningen in één of andere vorm. Slechts in een gering deel van de aanbestedingen wordt die als acceptabel ervaren. Architecten geven aan dat ze op ongeveer de helft van de opdrachten niet ingaan omwille van de voorwaarden van de procedure. We merken een sterke stijging van 10 procentpunten in de afgelopen 5 jaar.
Voorstellen voor oplossingen
“De overheid moet beseffen dat wanneer ze verder gaan op dit pad, ze de goede werking van de markt hypothekeert”, zegt Steven Lannoo, directeur van NAV. “Er worden van de deelnemers veel meer inspanningen gevraagd dan strikt noodzakelijk om de opdrachtgever toe te laten een weloverwogen keuze te maken. De vergoeding is slechts in een minderheid van de gevallen acceptabel.”
NAV stelde onlangs een position paper over de thematiek op. Daarin bespreekt NAV de voornaamste problemen die met opdrachten gepaard gaan, analyseert het de oorzaken en stelt het concrete oplossingen voor. Die werden al met verschillende administraties en beleidsmakers besproken.
Keuze voor inhoud
In de vragenlijst peilden we ook naar de motieven van onze respondenten om in te gaan op overheidsopdrachten. Het voornaamste motief van architecten is dat ze de projecten inhoudelijk interessant vinden. In tweede instantie speelt ook hun plaats van expertise en de maatschappelijke relevantie een belangrijke rol bij de keuze van een project. Daartegenover worden visibiliteit van het kantoor, rentabiliteit en werkzekerheid als minder relevant beschouwd.
Nuttige links
RECENTE UPDATES