Nieuws
Update over de nieuwe hemelwaterverordening: wat betekent dit voor architecten?
16 december 2022
Wadi's zullen in de nieuwe verordening de norm worden. Foto: wadi in Herentals - ID Fred Debrock
“Door de klimaatwijziging en de toename van verharde oppervlakten staat Vlaanderen voor een grote uitdaging om zowel het dalende grondwaterpeil als de tendens naar meer en meer overstromingen te bestrijden. Architecten hebben een belangrijke rol in die strijd”, vertelt Silvia De Nolf, waterconsulent bij NAV. “Daarom zijn wij al jaren voorstander van een aanpassing van de hemelwaterverordening, zodat die betere handvaten biedt voor architecten om waterbewuste bouwprojecten te realiseren. De nieuwe hemelwaterverordening is daarom een belangrijke stap en NAV draagt graag bij aan de verspreiding en implementatie ervan.”
Nieuw toepassingsgebied en verandering in uitvoering
Wat zijn de belangrijkste veranderingen in de nieuwe hemelwaterverordening?
Waterconsulent NAV, Silvia De Nolf: “Het toepassingsgebied is gewijzigd. Vroeger was de hemelwaterverordening enkel van toepassing bij nieuwbouw en bij uitbreidingen en herbouw vanaf 40 m2. Je moest dan bijvoorbeeld enkel een regenwaterput plaatsen bij nieuw- en herbouw. Nu zal een regenwaterput ook moeten bij uitbreidingen en verbouwingen waar werken aan de afwateringen gebeuren en vervalt ook de grensoppervlakte van 40m². Een tweede belangrijke verandering is dat je ook bij kleinere percelen een infiltratievoorziening moet voorzien. Dat was vroeger niet het geval: enkel grotere percelen van 250m2 moesten over een infiltratievoorziening beschikken.”
“De nieuwe verordening voorziet ook bovengrondse infiltratievoorzieningen, grotere regenwaterputten, grotere infiltratievoorzieningen en meer collectieve ingrepen voor hergebruik en infiltratie van regenwater. Een positieve zaak! Niet enkel het toepassingsgebied is dus gewijzigd, maar ook de uitvoering.”
Aan de slag met de feedback
NAV vroeg enkele maanden geleden feedback aan de leden. Wat waren de belangrijkste opmerkingen die we kregen?
“Een eerste opmerking was dat er bij een perceel van 80 m2 onvoldoende ruimte is om een bovengrondse infiltratievoorziening te voorzien. Een tweede punt was dat je in de nieuwe hemelwaterverordening standaard met een infiltratiediepte van 50 cm leek te moeten werken. Dan moet je geen grondproeven doen. Maar dat was een misverstand: je kan de infiltratievoorziening ook dieper dan 50 cm voorzien, maar dan moet je wel grondwatermetingen doen. Daarnaast kregen we ook de vraag: ‘wat bij kleine stadswoningen?’. Je moet 4 meter van de perceelsgrens blijven met de infiltratievoorziening, maar dat is bij kleine stadswoningen niet mogelijk. Een vierde opmerking ging over de haalbaarheid van het installeren van een grote hemelwaterput bij een uitbreiding of renovatie van een stadswoning of dicht bij de funderingen onder een oprit. Hoe pak je dit aan? En ten slotte waren er ook vragen bij de echt grote projecten. Die zullen heel grote regenwaterputten moeten plaatsen, terwijl het hergebruik soms heel beperkt is.
Wat heeft NAV met die feedback gedaan?
“We hebben de hoofdvragen aangekaart bij Departement Omgeving en VMM (de Vlaamse Milieumaatschappij). Zo konden we enkele belangrijke zaken aanpassen. In de definitieve tekst is bijvoorbeeld de perceeloppervlakte waarbij je een bovengrondse infiltratievoorziening moet voorzien, gewijzigd wordt: van 80 m2 (in de eerste versie) naar 120 m2. Dat is al een meer haalbare grens.”
“NAV kreeg daarnaast het mandaat om het technische achtergronddocument bij de nieuwe hemelwaterverordening op te stellen. Wij zitten dus aan de basis – of aan de pen! – om de praktische bekommernissen van architecten te verwerken in dit document. Zo kunnen we de concrete vragen oplossen, bijvoorbeeld over de diepte van de leidingen, de 4 meter afstand van de perceelsgrens, … In zo’n achtergronddocument komt verduidelijking over de mogelijke afwijkingen en we zullen ook duidelijkheid scheppen over het toepassingsgebied van de verordening. Want wat betekent een renovatie met werken aan de afwatering precies? Dat wordt concreet afgelijnd in dit document.”
Silvia De Nolf, waterconsulent NAV
En nu?
Wat is de visie van NAV op de nieuwe hemelwaterverordening?
“Wij geloven dat architecten een belangrijke rol hebben in de problematiek van droogte en overstromingen. Daarom zijn we als NAV heel positief over de nieuwe hemelwaterverordening. Voor architecten is de verordening belangrijk om opdrachtgevers mee te krijgen in het verhaal. De hemelwaterverordening biedt architecten de handvaten om concreet aan de slag te gaan.”
Wat is de stand van zaken op dit moment? En hoe heeft dit een impact op het werk van architecten nu?
"De hemelwaterverordening is intussen voorgelegd aan de SARO en de MINAraad, en ook de resultaten van het openbaar onderzoek werden verwerkt. Op 16 december werd dan de definitieve versie van de verordening bij ministerieel besluit goedgekeurd. Je kan ze hier op onze website terugvinden. Op 1 september 2023 zal de nieuwe verordening dan van toepassing zijn."
“Maar omdat steden, gemeenten en provincies zelf strengere maatregelen kunnen opleggen, is het mogelijk dat je als architect nu al verplicht wordt om de nieuwe verordening te volgen. Zo legt de stad Antwerpen bijvoorbeeld al strikte eisen op rond groendaken, leggen verschillende provincies al grotere infiltratievolumes op en in Vlaams-Brabant moeten opritten al verplicht waterdoorlatend zijn. Informeer je dus steeds bij de stad of gemeente waar je werkt.”
Wanneer zullen architecten het praktische, technische achtergronddocument bij de nieuwe verordening kunnen raadplegen?
“Het achtergronddocument dat NAV bij de nieuwe verordening uitwerkt, zal op 30 juni 2023 klaar zijn. Dan verspreiden wij deze informatie en bezorgen we die dus aan al onze leden. We zullen hier artikels over schrijven in onze media en organiseren er infosessies over in heel Vlaanderen. We houden je op de hoogte!”
De nieuwe hemelwaterverordening in een notendop (video VMM)
In deze video bespreekt Silvia De Nolf de hoofdlijnen van de nieuwe verordening.
Documenten
09/01/2023 - PDF
RECENTE UPDATES