Interview
Architectuur on Stage: stagiaire Maxine en stagemeester Pieter delen hun ervaringen
Elise Noyez • 27 februari 2023
Pieter Verfaillie en Maxine Chantrie - Foto: Bieke Bruggeman
Stagemeester, geen schoolmeester
Hoe kwam je als pas afgestudeerde architect bij bow architecten terecht?
Maxine: “Toen ik in de zomer van 2021 aan Sint-Lucas in Gent afstudeerde, had ik nog geen flauw idee waar ik mijn stage wilde volbrengen. Ik kende bow architecten ook nog niet. Maar ik wist wel dat ik terug naar West-Vlaanderen wilde, dat ik in een klein team terecht wilde komen en dat ik graag met duurzaamheid en erfgoed wilde werken. Op basis van die criteria heb ik het internet afgeschuimd, heb ik een eerste selectie gemaakt en die vervolgens verfijnd "tot er nog een stuk of vijf architectuurbureaus overbleven. Daar heb ik uiteindelijk gesolliciteerd en ben ik op gesprek geweest. En dan was het meteen duidelijk. Terwijl sommige stagemeesters mij streng, sceptisch en in ware schoolmeesterstijl ondervroegen, verliep het gesprek met Pieter net heel vlot en spontaan. Ik had bijvoorbeeld niet het gevoel dat ik mij extra moest bewijzen omdat ik aan Sint-Lucas gestudeerd had, wat bij andere bureaus wel het geval was, en voelde mij ook allerminst een nummer. Dat vond ik heel belangrijk. Ik wilde zeker zijn dat ik echt deel zou uitmaken van het bureau.”
De klik moet er natuurlijk in twee richtingen zijn. Hoe herinner jij je dat gesprek, Pieter?
Pieter: “Wat mij vooral is bijgebleven van het sollicitatiegesprek van Maxine, is haar wilskracht. Ze was heel weloverwogen. Ze kwam binnen en zei bijna letterlijk: ‘ik wil de stiel leren, ik wil architect worden in alle facetten’. Dat is een fantastische attitude, en die is veel belangrijker dan de technische achtergrond. Want het klopt natuurlijk wel dat studenten aan Sint-Lucas minder technische bagage krijgen dan studenten ingenieur-architect. Alleen zijn dat zaken die je tijdens de stage verder kan uitdiepen.”
"Het gaat er in een architectenbureau soms heftig aan toe. Daarom is het belangrijk dat je op elkaar kan vertrouwen en ook samen kan ontspannen."
“Daarnaast peilen we tijdens een sollicitatiegesprek natuurlijk ook naar het portfolio en de communicatieve vaardigheden van een stagiair. Dat laatste is niet te onderschatten, want in wezen hebben wij een heel communicatief beroep, zowel naar bouwheren als naar bouwpartners toe. En tot slot is het engagement en de match met de rest van het team belangrijk. We zijn niet op zoek naar iemand die hier gewoon een jaartje komt snuffelen, wel naar mensen die met het hele team een samenwerking op lange termijn willen opzetten. Het gaat er in een architectenbureau soms heftig aan toe, maar net daarom is het belangrijk dat je op elkaar kan vertrouwen en dat je nadien ook samen kan ontspannen. Bij het sollicitatiegesprek van Maxine was daarom bijvoorbeeld een andere collega aanwezig.”
Bij bow architecten kon je als bediende aan de slag. Hoe doorslaggevend was dat statuut?
Maxine: “Toen ik een stageplaats zocht, lag ik daar eerlijk gezegd niet van wakker. Het was geen specifiek criterium. Al merk ik vandaag wel dat het een enorme luxe is. Je hebt tijdens je stage al zoveel te leren, dat heel die boekhouding alleen maar een extra last is. Omdat ik daarvan gespaard blijf, kan ik me echt op het vak concentreren. Maar of ik in de toekomst onder een bediendestatuut zal blijven werken? Dat weet ik nog niet. Ik hou zeker de optie open om zelfstandige te worden.”
Architect zijn is oplossingen zoeken
Hoe verloopt je stage concreet? Welke taken krijg je toebedeeld en strookt dat een beetje met je verwachtingen?
Maxine: “Eerlijk gezegd had ik verwacht dat ik de eerste dagen en weken enkel maar kleine rottaakjes zou krijgen. Dat is een beeld dat onder studenten toch heel erg leeft. Gelukkig was dat niet het geval en kreeg ik heel snel veel vertrouwen en verantwoordelijkheid. Ik heb inmiddels al een aantal projecten en werven doorlopen, heb alle facetten van het vak wel gezien, en werk sinds een klein jaar op een heel complex erfgoeddossier met onder meer een massiefhoutbouw op maat. Hoe langer ik hier werk, hoe minder ik het gevoel heb dat ik een stagiaire ben.”
Hoe pak je dat als stagemeester aan? Zit er een bepaalde systematiek achter?
Pieter: “Wat mij betreft is een stagiair vanaf dag één een volwaardige kracht in het team. We gaan geen taakjes verzinnen zomaar opdat ze iets zouden doen. Ze moeten meteen meedraaien in de lopende dossiers. En dat betekent inderdaad dat we hen van meet af aan zoveel mogelijk verantwoordelijkheid geven. Van iedereen in ons team verwachten we dat ze opdrachten aannemen alsof het hun eigen project is, dat ze erover nadenken, en naar oplossingen zoeken. Dat is uiteindelijk toch de essentie van het beroep? En hebben ze op een bepaald moment het gevoel dat ze vastzitten of verdrinken, dan is het hele team er om mee te denken en hen te ondersteunen."
"Een stagiair vanaf dag één een volwaardige kracht in het team"
"Het is heus niet de stagemeester alleen die voor begeleiding zorgt, al is het natuurlijk wel een beetje mijn taak om het overzicht te behouden en na te denken over welke facetten nog aangeraakt moeten worden. De eerste zes maanden van haar stage werkte Maxine bijvoorbeeld vooral aan de ontwerpzijde. Tijdens ons eerste groeigesprek hebben we dat opgeworpen en hebben we gekeken welke werven voor haar in aanmerking kwamen. In eerste instantie stond ze zo op een kleine nieuwbouwwerf, maar al snel hadden we ook perspectief op dat erfgoedproject. Een heel stringente systematiek zit daar dus niet achter, maar ik denk dat het wel belangrijk is om die halfjaarlijkse groeigesprekken als evaluatiemoment aan te grijpen, bij te stellen wanneer nodig en vooral op verschillende dossiers in te pikken. Enkel zo kan je op twee jaar tijd alle facetten van het vak doorlopen.”
Hoe ga je als jonge stagiaire met die verantwoordelijkheid om?
Maxine: “Dat is spannend, natuurlijk, en zeker de eerste maanden voelt het alsof je elke dag opnieuw examen gaat afleggen. Maar ik blijf niet stilzitten. Als ik vastzit, dan stel ik vragen. Ofwel aan Pieter, ofwel aan de collega’s op kantoor. Er is een periode geweest dat ik hier door corona helemaal alleen zat, maar ook dan hoefde ik maar de telefoon te nemen en kreeg ik meteen antwoord en kon ik weer vooruit. Een project zoals dat erfgoeddossier is natuurlijk enorm uitdagend en loopt ontegensprekelijk met vallen en opstaan, maar net daardoor is het zo’n goede leerschool.”
Voor jezelf zorgen
Hoe belangrijk is de stage volgens jullie? Welke meerwaarde biedt ze?
Pieter: “Ik vind de stage een noodzakelijk moment om praktijkervaring op te doen. Als student heb je vijf jaar in papieren dossiers gedraaid, maar je hebt nooit de omslag moeten maken naar de daadwerkelijke bouw. Daarvoor moet je echt de nodige bagage opdoen, en dat doe je nog steeds het best onder begeleiding. Dat idee klopt, ongeacht of je het in de opleiding vervat of nadien organiseert. Maar je kan niet ontkennen dat er sommige zaken beter anders zouden lopen. De manier waarop het systeem vandaag is vormgegeven, laat helaas nog te veel ruimte voor slechte situaties.”
Maxine: “Zelf heb ik het concept van de stage nooit in vraag gesteld. Ook voor mij is het een logisch vervolg op de opleiding. Alleen begin ik me wel vragen te stellen bij de criteria die gehanteerd worden om de stage te beoordelen. Elke zes maanden komt er iemand langs met een soort checklist en op het einde van de rit moet alles daarop afgevinkt zijn. Sommige zaken worden hier op kantoor echter niet (meer) gedaan … bestekken opmaken, bijvoorbeeld, of ramingen en offertes. Elke keer opnieuw moet ik verantwoorden waarom ik dat niet gedaan heb. Ergens sluimert dan ook de vrees dat ik er op afgerekend zal worden en misschien zelfs langer stage zal moeten lopen.”
Pieter: “Die criteria komen soms inderdaad heel star over, maar over het algemeen zijn dat zaken waarover wel gesproken kan worden. Methodieken evolueren en je kan bijvoorbeeld perfect aantonen dat tegenover dat ene puntje dat ontbreekt heel veel andere zaken, taken en competenties staan. Waar het om gaat, is dat je door je stage een zekere maturiteit verwerft als architect. Daarom hoef je nog niet klaar te zijn voor eender welk project. Dat kan op een termijn van twee jaar simpelweg niet.”
"Durf tijdens een sollicitatiegesprek voor jezelf op te komen."
Welke tips kunnen jullie nog meegeven aan studenten die een stageplek zoeken?
Maxine: “Mocht ik mijn sollicitatiegesprekken opnieuw moeten doen, dan zou ik meteen polsen naar welke werven en uitvoeringsdossiers op stapel staan. Dat vind ik immers het meest waardevolle aspect van de stage. Het is iets waarmee je op de schoolbanken nooit in aanraking bent gekomen, er komt bijzonder veel bij kijken en je kan er bijgevolg ontzettend veel van leren, wellicht meer nog van een renovatieproject dan van een nieuwbouw. Ik heb nu het geluk dat dat ook allemaal in mijn pakket zit, maar ik hoor van sommige studiegenoten dat er tijdens hun stage geen enkele werf lopende is. Dat is een groot gemis, dus denk ik dat het goed is om daar al tijdens een sollicitatiegesprek naar te informeren.”
Pieter: “Je voelt in alles dat Maxine een architect is die zelf wil gaan bouwen. Maar natuurlijk zijn er ook architecten die zich net heel comfortabel voelen in het ontwerp. Ik denk dat het vooral belangrijk is om goed voor jezelf af te wegen welke richting je op wil en daar dan ook naartoe te werken. Zowat elk architectenbureau heeft vandaag een duidelijk DNA, dus ga op zoek naar het bureau dat past bij wat jij wil bereiken. En vooral: durf tijdens een sollicitatiegesprek voor jezelf op te komen en te vragen welk plan of perspectief de stagemeester voor jou heeft, welke taken je zal moeten en mogen opnemen, enzovoort. Zorg voor jezelf en ga op zoek naar kansen!”