De Vilvoordse kanaalzone is in volle ontwikkeling. Nieuwe wooneenheden nemen de plaats in van de grauwe industrie van weleer. In afwachting van de definitieve ontwikkeling van de site geven tijdelijke projecten kleur aan de wijk. Een van de blikvangers is het kantoor van reclamebureau Happiness Brussels. Het gebouw, dat al een eerste leven kende als school in Rotterdam, kan eenvoudig aangepast en afgebroken worden. Door een bestaand gebouw te hergebruiken op een site die ooit toch volledig zal worden ontwikkeld, wordt eigenlijk twee keer ingezet op het verhogen van ruimtelijk rendement.

Credits: Marc Sourbron

  • Datum oplevering: 2016
  • Ligging: Steenkaai 42, 1800 Vilvoorde
  • Opdrachtgever: Happiness Brussels
  • Ontwerpteam: cuypers & Q architecten
  • Aannemer:
    • Verbeke Foundation – plaatsing containers, constructie, afbouw, elektriciteit
    • Jeroen De Smet – loodgieterij
    • DNA – keuken, interieurelementen, gevelaansluitingen
    • KM – interieurs, vloerbekleding
    • Bijloos – gordijnen
    • MBG – omgevingswerken
    • Studiebureau: UTIL structuurstudies
    • VINCO engineering – technieken
  • Budget: €650.000
  • Oppervlakte: 1.175m²

Sinds enkele jaren heeft het stadsbestuur ingezien welke mogelijkheden de Vilvoordse kanaalzone biedt. Een drietal decennia geleden stond deze plek nog vol fabrieken en opslaghallen. De stad startte een traject om de wijk nieuw leven in te blazen. Vilvoorde wilde mensen laten wonen, leven en werken aan het water. Ter hoogte van de Steenkaai zag het grote woonproject 4 Fonteinen het levenslicht. De Kruitfabriek, het enige industrieel gebouw dat vandaag nog overeind staat, is nu een hotspot voor cultuur en evenementen.

Reclamebureau Happiness Brussels vestigde zich naast de deur, in het circulaire voorbeeldproject Happiness Harbour. Happiness Harbour is de naam van het tijdelijke kantoorgebouw dat bestaat uit containerunits. Het bureau zat voorheen in een mooie villa in het Brusselse Ter Kamerenbos. De snelle groei noopte het bedrijf tot een uitbreiding. De briefing aan de architecten was: ‘iets radicaal anders.’

Credits: Marc Sourbron

Cuypers & Q architecten stootte bij Verbeke Foundation op een containergebouw van een Nederlandse school. Het leek het bureau een ideale gelegenheid om er een circulair voorbeeldproject van te maken, met Happiness Brussels als voorbestemde gebruiker. Aan elke keuze, elke stap in het bouwproces ging bij cuypers & Q architecten de reflectie ‘hoe kunnen we dit zo circulair mogelijk doen?’ vooraf. Werkelijk alles wordt hergebruikt – van de grond over het gebouw tot alles erin.

Zo veel mogelijk hergebruiken

De waarden van het circulair bouwen vormen de rode draad van het hele project. Op vlak van technieken biedt een project dat inzet op maximaal hergebruik de nodige uitdagingen. Het gebouw is voorzien voor recuperatie van regenwater, met een wadi voor de buffering van hevige regen. De luchtgroep werd aangepast en terug gebruikt. Radiatoren bleven behouden, maar werden aangesloten op een nieuwe hoogrendementsketel. Het sanitair van de voormalige school werd volledig hergebruikt. De leidingen werden in opbouw voorzien voor eenvoudige plaatsing en demonteerbaarheid.

Ingezet op aanpasbaarheid

De visie op hergebruik strookt met de tijdelijkheid van het project. Happiness Harbour blijft niet voor eeuwig staan. Op termijn moet het gebouw plaats maken voor de definitieve ontwikkeling van de site. Dat was bij voorbaat de bedoeling en de voorwaarde: de toekomstige invulling mocht niet gehypothekeerd worden. Daarom is bij het ontwerp van Happiness Harbour ingezet op de maximale flexibiliteit van het gebouw.

 

Alle materialen kunnen een nieuw leven krijgen in een ander project. Zo evolueert de zone mee met de maatschappelijke noden en de ambitieuze plannen van de stad Vilvoorde. “Als we hier weg zijn, is het alsof we hier nooit geweest zijn”, zegt Karen Corrigan, CEO van Happiness Brussels.

credits: Marc Sourbron

Tijdelijk ruimtegebruik

Tijdelijk ruimtegebruik is een vorm van ruimtelijk rendement. Daarbij gaat men activiteiten toelaten in een ruimte die is bedoeld voor andere doeleinden op een ander of later moment. De voorlopige activiteit mag een toekomstig ander gebruik niet hypothekeren en is dus omkeerbaar.

 

“Alles wat hier staat, kan opnieuw weg”, benadrukt Ilze Quaeyhaegens van cuypers & Q architecten. “Tot de fundering toe: die werd uitgevoerd in grindkernen zonder beton en stelconplaten. Er blijft niets in de bodem zitten. Op termijn moet de huurder alles terug in oorspronkelijke staat kunnen afleveren. De containers kunnen we los van elkaar koppelen, opstapelen en een andere bestemming geven.”

 

Dat is volgens Quaeyhaegens de rol die een architect moet spelen. “We denken na over onze maatschappelijke voetafdruk en hoe we omgaan met onze bebouwde omgeving. Als dit gebouw voor enkele jaren een belangrijke sociale rol kan vervullen, is onze missie geslaagd. Niet alle architectuur is bedoeld voor de eeuwigheid. Inspelen op maatschappelijke noden, met gebouwen die onderhevig zijn aan verandering: ook dat is architectuur.”

Credits: Marc Sourbron

Dit artikel kadert in een reeks met inspiratieprojecten rond ruimtelijk rendement in samenwerking met Departement Omgeving. In deze reeks tonen we hoe de 10 kernkwaliteiten uit de strategische visie Beleidsplan Ruimte Vlaanderen (2018) in de praktijk worden gebracht.

Nuttige links
Documenten

terug naar overzicht