Vrije Tribune
"Afgestudeerde architecten verdienen meer vrijheid en carrièremogelijkheden"
Ir.-arch. Isolde Herremans • 7 september 2023
Momenteel vatten weer veel jongeren de opleiding architect of burgerlijk ingenieur-architect aan. Het is een mooie en uitgebreide richting die een brug slaat tussen humane en technische aspecten. Je leert er letterlijk en figuurlijk de dingen vanuit verschillende standpunten te bekijken. En je wordt uitgedaagd om je blik op de wereld te verruimen, nieuwe ideeën op te doen en creatieve oplossingen te vinden voor ontwerpvraagstukken.
Op de websites die de studierichting promoten, worden voornamelijk ervaringen gedeeld van afgestudeerden die het beroep van architect uitoefenen. We kunnen dus wel stellen dat de opleiding grotendeels bedoeld is om architecten op te leiden. De opleidingen krijgen over het algemeen ook veel waardering van studenten en afgestudeerden.
Toch komt er op het moment van afstuderen een kink in de kabel. Wie het beroep van architect effectief wil uitoefenen, moet eerst nog een onderbetaalde stage van twee jaar doen. En dat terwijl afgestudeerden die kiezen voor een ander type job wel volwaardig betaald worden.
“Andere beroepen slagen er wél in om hun jonge medewerkers correct te verlonen”
Hoe bizar is dat? Andere beroepen – denk aan studiebureaus, tekenbureaus, bureaus EPB en veiligheid – slagen erin om hun jonge medewerkers correct te verlonen, maar dit lukt niet bij architecten. Waarderen we onze eigen job niet? Meestal wordt er opgeworpen dat pas afgestudeerden te weinig kennis hebben en een hoger loon niet mogelijk is. Als dit klopt, zou het onderwijsveld duidelijkheid moeten krijgen wat ze wel moeten aanleveren zodat een volwaardig loon mogelijk is, want na vijf jaar studie is dit toch wel onaanvaardbaar.
Uiteraard is er na de studie nog een groeiproces nodig. Ik denk dat vandaag geen enkele ervaren architect vindt dat je na twee jaar stage voldoende ervaring hebt om je als zelfstandig architect te vestigen. Maar moet dit ook? Waarom is het noodzakelijk om op de tabel van de Orde van Architecten te komen als je toch niet de ambitie hebt om een eigen bureau uit te bouwen? Waarom moet je al bij afstuderen beslissen om op de tabel te komen? Welke meerwaarde heeft dit als je in een bureau wil blijven werken?
“Niet elke goede architect is een goede ondernemer en dat moet ook niet”
Momenteel worden afgestudeerden die de architectenjob willen uitvoeren, praktisch gedwongen om de stage (in de meeste gevallen als zelfstandige) te volbrengen en “alle aspecten” van de architectenjob te leren kennen. Waarom zou een architect zich niet enkel in een deelaspect mogen specialiseren (ontwerp, uitvoering, restauratie, …) en solliciteren voor dit type jobs en hierin werkzekerheid krijgen?
Na de stage is het quasi onmogelijk om je als zelfstandig architect te vestigen en is een job in een bureau noodzakelijk. Gezien er tijdens de studie weinig tot geen aandacht is voor het financiële aspect van de job, komen velen na deze stage in de problemen. Ze gaan onderuit omdat ze geen goede loononderhandelaars zijn. In lang vervlogen tijden waar er met vaste ereloonschalen gewerkt werd en je de job na een stage van twee jaar ook onder de knie had, was dit geen probleem.
Ondertussen is het belangrijk een bureau ook als onderneming te leiden. Niet elke goede architect is een goede ondernemer en naar mijn mening moet dit ook niet. Afgestudeerden en architecten algemeen zouden daarom meer kansen moeten krijgen om bewust als werknemer een loopbaan bij architectenbureaus uit te bouwen. Er zou hier ook meer openheid moeten komen over loonschalen. Meer bureaus beginnen hiervoor open te staan en ik kan dit alleen maar toejuichen. Dit zal ook zorgen voor correctere vergoedingen voor architecten in het algemeen omdat medewerkers die een correct loon krijgen, zich niet genoodzaakt voelen om in concurrentie te gaan met hun werkgever. Zo kunnen we de huidige vicieuze cirkel doorbreken.
Ik hoop dat binnen vijf jaar, als de nieuwe afgestudeerde architecten aan de slag kunnen, zij een mooie toekomst tegemoet stappen en een grotere verscheidenheid aan jobmogelijkheden binnen de architectenwereld vinden. Ik wens hen voor nu alvast een mooie studententijd.