Basisregel: vrijstelling bij na-isolatie
Bij het aanbrengen van buitengevelisolatie is er geen omgevingsvergunning nodig, op voorwaarde dat:
- het volledige pakket (isolatie + afwerking) maximaal 26 cm dik is;
- de rooilijn niet wordt overschreden;
- er geen stabiliteitswerken gebeuren.
Deze regels zijn opgenomen in het besluit van de Vlaamse Regering rond vrijstellingen voor omgevingsvergunningen (artikel 2.1, van kracht sinds 24/08/2024). Meer context over werken aan gevels en daken vind je op de website van het Departement Omgeving.
Gevolg voor gevelafwerking
Als je aan de bovenstaande voorwaarden voldoet, mag je ook de gevelafwerking wijzigen zonder vergunning, zelfs als het uitzicht verandert.
Let wel: de regelgeving heeft als doel energie-efficiënte renovaties te stimuleren. Deze vrijstelling leidt tot de vreemde vaststelling dat een gevelwijziging gecombineerd met buitenisolatie vrijgesteld wordt van vergunning, terwijl dat wie alleen de afwerking van de gevel wijzigt (zonder te isoleren), wél een vergunning nodig heeft, in ieder geval voor de voorgevel. Een versoepeling van de vrijstellingsregel is wel in de maak (zie onderaan).
Belangrijke nuances en uitzonderingen
Materiaalgebruik
De afwerkingskeuze is niet volledig vrij. Je moet rekening houden met de eventuele bepalingen opgenomen in gemeentelijke stedenbouwkundige verordeningen, verkavelingsvoorschriften, ruimtelijke uitvoeringsplannen (RUP) en bijzondere plannen van aanleg (BPA).
Als hierin voorschriften over materialen of kleuren zijn opgenomen, dan moet de nieuwe afwerking hiermee in overeenstemming zijn.
Erfgoed en beschermde gebouwen
De vrijstelling voor na-isolatie met gevelwijziging geldt niet:
- voor gebouwen opgenomen in de inventaris van bouwkundig erfgoed;
- voor beschermde monumenten of stadsgezichten;
- voor gebouwen in of nabij een UNESCO-werelderfgoedzone.
Versoepeling vrijstellingsregel in de maak
Ook de Vlaamse regering ziet de tegenstrijdigheid in van de huidige vrijstelling en werkt daarom aan een versoepeling. Zolang de energieprestatie van het gebouw niet verslechtert en het bouwvolume ongewijzigd blijft, zullen wijzigingen aan de voorgevel zonder vergunning mogen gebeuren, ongeacht of er isolatie wordt geplaatst. Met NAV hebben we hier mee op aangedrongen.
NAV licht de concrete toepassing van het nieuwe besluit, de overgangsregeling en de bijhorende voorwaarden verder toe zodra het besluit definitief is – mogelijk nog eind dit jaar.
