Waterrobuust bouwen: dry proof concept

Dry proof concept?

Het dry proof concept is gebaseerd op een droge uitgangssituatie. Bij een overstroming komt het water niet tot in de constructie, maar wordt het tegengehouden aan de waterdicht uitgevoerde gebouwschil of de perceelsgrenzen.

Deze methode kun je toepassen op verschillende schaalniveaus: de constructie, de wijk, een masterplan, … Oevergebouwen zijn historische voorbeelden van dry proof constructies.

Structuur

Bij een overstroming krijgt de draagconstructie van een dry proof gebouw af te rekenen met de hydrostatische druk van het water. Als het waterniveau stijgt, neemt de druk op de dragende wanden toe. Bij waterstanden boven het kritieke waterniveau kan de constructie de waterdruk niet meer weerstaan en zal ze uiteindelijk bezwijken onder de hydrostatische druk. In het stabiliteitsontwerp van de constructie moet je dus rekening houden met het kritieke waterniveau. We kunnen dat niveau vooraf bepalen op basis van de waterhoogte van een overstroming bij een vooraf gekozen terugkeerperiode waartegen bescherming voorzien zal worden. Om deze waterhoogte te bepalen contacteer je best op voorhand de waterbeheerder.

Over de uiterste limiet van de kritieke waterhoogte zijn de meningen verdeeld. Doorgaans neemt men 1 meter hoogte boven de begane grond als vuistregel. Bij een grotere waterhoogte neemt de druk op de muren te veel toe. Als het overstromingsniveau boven deze kritieke hoogte gelegen is, zal een ander concept moeten uitgewerkt worden.

In de dry proof-strategie wordt de constructie doorgaans waterrobuust gemaakt tot aan het kritieke waterniveau. Dit niveau houdt rekening met het waterpeil bij een overstroming met een bepaalde terugkeerperiode en is afgestemd op het draagvermogen van de constructie. Daarom heeft het weinig zin om de constructie over haar volledige hoogte dry proof te beschermen. De meeste dry proof-maatregelen zijn ontworpen op basis van een kritiek waterniveau. Informatie over de overstromingspeilen kun je opvragen bij de waterloopbeheerder.

Technieken beschermen

Dry proof-maatregelen beschermen in eerste instantie het gebouw tegen binnendringend water. Dat betekent dat een waterdichte buitenschil niet onderbroken mag worden. Breng daarom nutsvoorzieningen het gebouw binnen met behulp van een waterdichte energieboog. De doorvoeropeningen zijn waterdicht uit te voeren via speciale hulpstukken.

Waterrobuuste maatregelen bij het 'dry proof concept'

Waterrobuuste maatregelen zijn in eerste instantie bedoeld om binnendringend water tegen te houden. We maken een onderscheid tussen permanente en tijdelijke maatregelen. Permanente maatregelen vergen geen extra ingreep van de bewoner bij een dreigende overstroming, tijdelijke maatregelen wel.

De kern van het concept is dat je een waterdicht geheel bekomt. Maar let wel: een gebouw met een waterdichte buitenschil is bouwtechnisch moeilijk te realiseren.

Permanente maatregelen

• Een waterdichte coating op de muur of een waterdichtingsmembraan in de muur.
• Een verhoogde waterdichte kelder in waterdicht beton.
• Een aangepaste waterresistente isolatie (type XPS) die minder water opneemt of die voorzien is van een waterdichte coating.
• Een waterdichting onder de vloerplaat, die voorkomt dat het water via de vloer naar boven komt.
• Barsten en openingen herstellen.
• Oude voegen opvullen.
• Waterresistente ventilatieopeningen (type ‘Smart airbricks’).
• De voeg tussen DPC-folie en dampscherm dichten.
• Een drempel aanleggen voor de inrit van de ondergrondse garage.
• Een permanente muur metselen als barrière, zo dicht mogelijk tegen het gebouw. Een muur rondom een perceel betekent immers heel wat verlies aan ruimte voor water.
• Aangepaste materiaalkeuzes voor het deel van de gebouwschil dat in contact komt met het water.
• Een overstroming veroorzaakt extra druk op de openbare rioleringen. Terugslagkleppen op de afvoerleidingen gaan terugstroom uit de openbare riolering naar het gebouw tegen.
• Waterdichte en verankerde deksels op hemelwaterputten voorkomen dat overstromingswater wordt vermengd met het recuperatiewater.

Als je buitenmuren waterdicht maakt, moet je erover waken dat het warmte- en vochttransport door de wand mogelijk blijft. De bescherming tegen overstromingswater mag immers geen vocht- of schimmelproblemen veroorzaken. Waterdamp in de muren moet altijd kunnen ontsnappen.

Tijdelijke maatregelen

• Een tijdelijke waterdichtingsfolie ter hoogte van de wand (type FloodSkirts).
• Zandzakjes of speciale afdichtende zakken.
• Wegneembare schotten voor deuren en garagepoorten.
• Een tijdelijke afdichting van open stootvoegen, doorvoeren van leidingen, keldergaten, kattenluiken, …
• Een stop in het toilet.

Toepassingsgebied

Op het niveau van de gebouwschil kan het dry proof concept bestaande woningen in overstromingsgevoelig gebied beschermen tegen de schadelijke gevolgen van een overstroming. Het onderzoek naar de technische detailleringen om waterdichte aansluitingen te realiseren, is vandaag nog volop bezig.

Het concept is ook bruikbaar bij nieuwbouwprojecten, bijvoorbeeld in de vorm van een verhoogde, waterdichte kelder. Het nadeel daarvan is dat er kostbare ruimte voor water wordt ingenomen.

Op het niveau van het perceel of terrein wordt het dry proof concept geregeld toegepast voor nieuwbouw- of stadsontwikkelingsprojecten.

DRY PROOF CONCEPT: SWOT-ANALYSE

STRENGHTS

• Beschermt bestaande gebouwen tegen de schadelijke gevolgen van overstromingen.
• Biedt een oplossing voor bestaande gebouwen in overstromingsgevoelig gebied.
• Geeft geen problemen wat de ontsluiting van het gebouw betreft.
• Levert met een beperkte investering een grote beperking van de schade op.

WEAKNESSES

• Vergt dikwijls nog ingrepen net voor de overstroming (bv. tijdelijke schotten, zandzakjes, …).
• Neemt bij nieuwbouw kostbare ruimte voor water in.

OPPORTUNITIES

• Is bij stadsontwikkelingsprojecten op een kwaliteitsvolle manier te integreren in het omgevingsontwerp.

THREATS

• Technische uitvoering (hoe een bestaande structuur waterrobuust maken?).
• Tekort aan technische kennis: hoe een integraal waterdichte gebouwschil realiseren?
• Marktaanbod.
• Berperkingen door bestaande randvoorwaarden (bv. de structuur van een bestaand gebouw moet bestand zijn tegen overstromingen).