Technische fiche
- Datum en oplevering: medio 2023
- Ligging: Naamsesteenweg 213 en Groenstraat 66, 3001 Heverlee
- Opdrachtgever: Frederic Haven
- Architectuur: DMOA
- Studiebureaus: Mieke Bornauw (BLENG)
- Aannemer: Notermans
Een eventlocatie, een restaurant, studentenkamers, studio’s voor jongwerkenden en drie appartementen rond een groene binnentuin: met dit programma verhoogde het Leuvense architectenbureau DMOA het ruimtelijk rendement van een compact bouwterrein tussen de Naamsesteenweg en de Groenstraat in hartje Heverlee, waar voorheen slechts twee kleine rijwoningen stonden. Door verweving van verschillende functies en vooral intensivering verhoogt The Pink Panther, zoals het project werd gedoopt, enerzijds de economische vitaliteit en herkenbaarheid en anderzijds de leesbaarheid en aantrekkelijkheid van het perceel. Bovendien kleurt het energieplaatje veel groener dan voorheen.
The Pink Panther ligt vlak naast het treinstation van Heverlee. Het project, gerealiseerd in opdracht van private ontwikkelaar Frederic Haven en uitgevoerd door aannemer Notermans, omvat twee nieuwe gebouwen die de plaats innemen van onder andere een verouderde rijwoning aan de Naamsesteenweg met op het gelijkvloers een frituur, en een verouderde, kleinere rijwoning met aangrenzende inpandige garage aan de lager gelegen Groenstraat. Ook de transformatie van de verwilderde tuinen tussen beide woningen tot een nieuwe groene oase van rust, en de renovatie van de rijwoning naast de gesloopte woning in de Naamsesteenweg, maken deel uit van het project.
Kwalitatief en duurzaam
Frederic Haven kon de verschillende panden stapsgewijs aankopen en zag gaandeweg het potentieel van zijn project ‘The Pink Panther’ (de naam verwijst naar de roze bakstenen, zichtbeton en luifels alsook naar een diamant met die naam) groeien. Tien jaar later is er sprake van een eventlocatie (Hävn), restaurant (Furbetto) en vijf studio’s voor jongwerkenden aan de kant van de Naamsesteenweg. Aan de andere kant, de Groenstraat, zijn een klein, groot en duplex appartement voorzien. Het gelijkvloerse appartement grenst aan de nieuw aangelegde binnentuin, waarvan het grootste deel bij de eventlocatie hoort. De rijwoning langs de Naamsesteenweg die gerenoveerd werd, bestaat nu uit verschillende studentenkamers.
© Pieter Gregoire Fotografie
Architect Benjamin Denef (DMOA) schetst hoe het project tot stand kwam. “Opdrachtgever Frederic Haven haalde inspiratie uit ons eigen gebouw, dat zowel een kantoorruimte, een eventruimte en een woonstudio omvat, en wilde iets soortgelijks realiseren. Dat gaf ons veel vrijheid om te verkennen wat er op dit compacte perceel mogelijk was.” En dat bleek heel wat. “Het bijzonder plan van aanleg voor de Naamsesteenweg en Groenstraat bepaalde dat bijna het hele perceel bebouwd mocht worden, met uitzondering van 20%”, aldus de architect. “Dit komt doordat de tuinzone eigenlijk is ingekleurd als economische zone, omdat het perceel zich pal in het centrum van Heverlee bevindt. Hierdoor konden we veel dieper bouwen dan de 15 meter van de twee verouderde, afgebroken woningen. Ondanks die bouwdiepte is de nieuwe tuin toch nog steeds voldoende groot en open, mede ook doordat de tuin van de gerenoveerde woning naast de nieuwbouw langs de Naamsesteenweg er deel van uitmaakt. Dit toont toch aan dat een uitgebreid programma niet per se betekent dat het project claustrofobisch wordt of dat er een geen groen meer overblijft.”
© DMOA
Intensivering en drie kernkwaliteiten
The Pink Panther toont aan hoe je het ruimtelijk rendement kunt verhogen door intensivering. “Door verdichting, stapeling van functies, deels ondergronds bouwen en door te voorzien in ruimtes voor zowel wonen als werken hebben we gezorgd voor een intensivering van het programma op de bestaande oppervlakte”, legt Benjamin Denef uit. “De verhoging van het aantal activiteiten zorgt ervoor dat de bouwgrond nu veel efficiënter benut wordt.”
Drie kernkwaliteiten waarmee het Departement Omgeving de kwaliteit van de leefomgeving in Vlaanderen wil verhogen, springen er bij The Pink Panther uit:
- economische vitaliteit
- herkenbaarheid, leesbaarheid en aantrekkelijkheid
- energetische aspecten
“Met een eventlocatie en een restaurant is er in The Pink Panther ruimte voor bruisende economische activiteiten”, licht Benjamin Denef toe. “Het project voldoet aan de kernkwaliteit herkenbaarheid, leesbaarheid en aantrekkelijkheid omdat ons ontwerp enerzijds aandacht heeft voor groen en aantrekkelijke uitzichten, mede dankzij de gebogen vormen en roze accenten, en anderzijds door volumes die qua schaal mooi in de omgeving passen. Wat betreft ‘energetische aspecten’, hebben we verschillende maatregelen genomen. Zo hebben we de isolatie en luchtdichtheid van de gebouwen gemaximaliseerd, vloerverwarming en balansventilatie met warmteterugwinning geïnstalleerd en regenwaterrecuperatie geïntegreerd via de groendaken, de tuin en de geothermische warmtepompen. De energie wordt opgewekt via zonnepanelen en stroomoverschotten worden opgeslagen in waterbatterijen of geleverd aan het studentenhuis. Het hele energieplaatje wordt aangestuurd door een zogenaamd energiemanagementsysteem (EMS). Hierdoor zijn de twee nieuwe gebouwen bijna energieneutraal.”
© Pieter Gregoire Fotografie
Uitdagingen
Het project bracht wel heel wat uitdagingen met zich mee. “Zo was het niet evident om de machines voor de nodige geothermische boringen hier te krijgen, gezien de centrale ligging in het stadscentrum. Ook het afvoeren van het spoelresidu was moeilijker dan in een buitenstedelijk project.” Het plaatsen van de beschoeiing om de eventruimte op niveau -1 mogelijk te maken ging niet vanzelf doordat de Naamsesteenweg een drukke weg is, met zwaar verkeer. Dat vereiste dat de keerwanden stevig gebouwd werden. En dan was er nog de complexe aanleg van het terras van het restaurant bovenop de eventruimte. “Om de daglichttoetreding in de tuin van de buurman te behouden, hebben we het terras vanaf een hoogte van 2 meter laten inspringen onder een hoek van 45 graden. Dat hebben we uiteindelijk gedaan door op die hoogte teruggesprongen raampjes te voorzien, die dan meteen ook zorgden voor extra licht in de eventruimte erachter.”
Vlotte samenwerking met Stad Leuven
Denef benadrukt de vlotte samenwerking met Stad Leuven. “In Leuven verloopt de weg van een eerste idee naar een vergunbaar project bijzonder vlot, althans zo ervaren bij DMOA. Het proces ziet er vrijwel altijd hetzelfde uit: wij delen een paar eerste ideeën met de gemeentelijke omgevingsambtenaren, die vervolgens advies geven over wat er beter kan of anders moet, zoals het voorgestelde programma of de voorgestelde volumes. Daarna koppelen wij terug met de bouwheer en passen we ons ontwerp aan om het daarna weer aan de gemeentelijke omgevingsambtenaren te bezorgen. Zo komen we iteratief, stap voor stap, tot een eindresultaat dat niet alleen naar de zin is van de opdrachtgever, maar waar ook de stad zich in kan vinden. Dankzij die werkwijze zien we bijna nooit een project geweigerd worden. Dat pingpongen met de stad is voor ons essentieel om tot kwalitatieve architectuur te komen. Ging het in alle andere steden en gemeenten ook maar zo vlot!”
© Pieter Gregoire Fotografie
Lees de volledige projectreportage over The Pink Panther in DIMENSION 73.