De facturen voor de jaarlijkse bijdrage aan de Orde van Architecten zijn weer verstuurd. Zoals eerder aangekondigd, werd de bijdrage voor de vennootschappen fors verhoogd. Dankzij onze inspanningen en jullie massale steun voor onze petitie bleef een verhoging voor individuele lidmaatschappen achterwege. Voor NAV blijft de stijging voor vennootschappen echter onaanvaardbaar. Niet omdat we het belang van de Orde ontkennen, maar omdat ze vandaag onvoldoende functioneert.

Weigeren te betalen? Dit zijn de mogelijke risico’s

BAU, de organisatie van architectuurmedewerkers, roept op om de factuur niet te betalen en biedt standaardteksten aan om deze te betwisten. We begrijpen dat er weerstand is tegen het financieren van een disfunctionerende Vlaamse Raad. Toch roepen wij op dit moment niet op om de bijdrage níét te betalen. Daar zijn twee redenen voor.

Ten eerste houdt de niet-betaling risico’s in voor architecten. We lieten de mogelijke implicaties onderzoeken door advocatenkantoor GSJ en ontdekten dat niet-betalen in theorie kan leiden tot:

  • een tuchtstraf;
  • de aanrekening van verwijlinteresten;
  • de schrapping van de lijst van architecten die het beroep mogen uitoefenen.

Wat de Orde effectief zal ondernemen weten we niet. Volgens onze informatie is daar intern nog geen beslissing over genomen, maar weet dus dat er reële risico’s aan niet-betalen verbonden zijn. En dit nog los van de administratieve rompslomp die er dan alweer bijkomt.

Ten tweede vinden wij een betaalstaking in deze fase strategisch niet de beste zet. Het is ondertussen duidelijk dat de Orde zichzelf niet kan hervormen. De oplossing moet van buitenaf komen door een fundamentele hervorming (zie verder) af te dwingen bij minister Simonet. Op dit moment hebben we de indruk dat de minister luisterbereid is. Nu een zware syndicale actie gaan voeren? Dat kan de onderhandelingen ondermijnen.

Wat is het probleem met de Orde?

Dat de Orde vandaag geen efficiënt functionerende organisatie is, komt door een aantal hardnekkige structurele problemen.

  • Onduidelijke missie: de Orde heeft een brede opdracht, maar wat ze doet, komt niet overeen met wat ze zou moeten doen.
  • Meer mandaten dan kandidaten: bijgevolg is er geen echte keuze bij de verkiezingen, de gekozen kandidaten zitten er m.a.w. niet noodzakelijk om de juiste redenen.
  • Onduidelijke rolverdeling: er is geen heldere scheiding tussen het bestuur en de dagelijkse werking. Medewerkers worden soms rechtstreeks aangestuurd door mandatarissen. Dat zorgt voor verwarring en inefficiëntie.
  • Unitair model in een federale realiteit: de structuur van de Orde sluit niet aan bij hoe België vandaag werkt. Dat zorgt voor spanningen tussen de gewesten.

Gevolg? Een Orde die intern verdeeld is, haar kerntaken verwaarloost en blijft hangen in eindeloos gekibbel. Ze is log, duur en mist slagkracht.

Hoe lossen we dat allemaal op?

NAV pleit voor een grondige hervorming. Op korte termijn willen we volgende concrete veranderingen via een wetswijziging:

1. Een duidelijke opdracht voor de Orde

De Orde moet zich beperken tot haar kerntaken, namelijk:

  • Het vastleggen, actualiseren en handhaven van de deontologie;
  • Het bewaken van de toegang tot het beroep;
  • Het organiseren van de stage.

Andere activiteiten (zoals belangenbehartiging en ledenvoordelen) horen thuis bij beroepsverenigingen, niet bij een regulerende instantie.

2. Een heldere federale structuur

We vragen een heldere splitsing waarbij de Vlaamse en Franstalige vleugel elk rechtspersoonlijkheid krijgen. Er blijft één gemeenschappelijke deontologische code, die in overleg tussen de twee vleugels wordt vastgelegd.

Dit sluit meer aan bij de praktijk in België anno 2025.

3. Een professioneel bestuursmodel

De taakomschrijving van mandatarissen en directie moet duidelijk worden vastgelegd, op basis van de principes van corporate governance: een duidelijke scheiding tussen beleid (bestuur) en uitvoering (management).

4. Een transparanter en rechtvaardiger financieel systeem

De vergoedingen voor mandatarissen moeten forfaitair worden vastgelegd, om transparantie en matiging te garanderen.