Wat is een verklaring van onbeslagbaarheid?
Als zelfstandige architect kan je jouw gezinswoning beschermen via een 'verklaring van onbeslagbaarheid van de gezinswoning'. Deze verklaring moet gebeuren bij de notaris en zorgt ervoor dat je professionele schuldeisers geen beslag kunnen leggen op je gezinswoning.
Omvang van de bescherming
De bescherming geldt alleen voor schulden uit beroepsactiviteiten, niet voor privé- of misdrijfgerelateerde schulden. Zo geniet je geen bescherming tegen de bank waarbij je samen met je partner je woonkrediet aanging en word je niet beschermd bij fraude.
De verklaring is slechts van toepassing op schulden ontstaan ná het verlijden van de akte. Schuldeisers van ervoor kunnen wel nog beslag leggen. Leg de verklaring dus tijdig af!
De verklaring beschermt alleen het hoofdverblijf. Er is geen bescherming als je enkel huurt of als je de woning tijdelijk gebruikt. Als hoofdverblijf wordt aanzien de plaats waar je als architect gewoonlijk leeft met je gezin en waar je je voornaamste belangen hebt. Je hoeft niet noodzakelijk eigenaar te zijn, ook als je mede-eigenaar of vruchtgebruiker bent, kan je van de bescherming genieten.
Voorwaarden bij gemengd gebruik
Wat als je ook je kantoor houdt in je hoofdverblijfplaats? Dan gelden volgende regels:
- Indien ≤ 30 % van de woning beroepsmatig gebruikt wordt, geldt de bescherming voor het volledige goed.
- Bij > 30 % beroepsgebruik is enkel het privédeel beschermd. Aanvullende formaliteiten zijn dan vereist. Bespreek dit met je notaris.
Geldigheid bij verhuis of faillissement
Ook bij een faillissement blijft de bescherming gelden.
Bij de verkoop van je woning blijft de bescherming gelden als de verkoopopbrengst via de notaris wordt bewaard en opnieuw wordt geïnvesteerd in een nieuwe woning binnen een jaar (na de akte van verkoop van de eerste woning) en met een expliciete wederbeleggingsverklaring. Er kan met andere woorden geen beslag gelegd worden op de gelden van de verkoop in dat geval.
Einde van bescherming
Bij je overlijden vervalt de akte automatisch. Erfgenamen blijven enkel beschermd voor schulden gemaakt tijdens het leven van de zelfstandige.
Je kan ook zelf afstand doen van de bescherming, maar alleen voor al je schulden. Je kan dus niet kiezen voor welke schulden je de afstand doet.
Voor- en nadelen
Het voordeel is logisch: je privéwoning wordt afgeschermd van je professionele risico’s. Bovendien is de kostprijs relatief laag, namelijk eenmalig 1.000 à 1.500 euro. Te bekijken met je notaris.
Het enige nadeel is dat banken terughoudender kunnen zijn bij financiering als de gezinswoning niet als waarborg kan dienen. Je kan dit oplossen door andere waarborgen te bieden.
Kortom: het is een eenvoudige en goedkope manier om je privévermogen te beschermen en het nadeel kan worden opgevangen door een alternatieve waarborg. Meer informatie kan je verkrijgen bij je notaris.

Eline Debast
Juridisch adviseur
NAV