Wijzigingsdecreet omgevingsvergunning zorgt voor tijdwinst en eenvoud

Het Vlaams Parlement gaf in mei 2024 haar fiat voor het wijzigingsdecreet omgevingsvergunning*. Het omvat drie grote vernieuwingen:

1. de invoering van een modulaire omgevingsvergunningsprocedure;
2. de mogelijkheid van een vereenvoudigde planwijziging (Omgevingsbesluit);
3. een wijzigende vergunning voor kleine aanpassingen tijdens de uitvoering.

Dit moet leiden tot een flexibeler, efficiënter en meer oplossingsgericht vergunningstraject, zonder de beoordelingsgronden zelf te wijzigen.

WAT WIJZIGT ER?

1. ÉÉN MODULAIRE BASISPROCEDURE

Vandaag loopt de omgevingsvergunning via een van deze twee procedures:

• een vereenvoudigde procedure met een doorlooptijd van 60 dagen;
• een gewone procedure met een beslissingstermijn van 105 dagen (met openbaar onderzoek), of 120 dagen (met advies van de omgevingsvergunningscommissie).

Straks wordt dit vervangen door één uniforme basisprocedure van 60 dagen. Die omvat:

• het indienen van de aanvraag;
• het volledigheids- en ontvankelijkheidsonderzoek (in de nieuwe meldfase);
• het inwinnen van adviezen wanneer die wettelijk vereist zijn;
• de inhoudelijke beoordeling;
• en de bekendmaking van de beslissing.

Sommige elementen vallen buiten die basistermijn en kunnen de procedure verlengen door de toevoeging van een extra module. Dat is bijvoorbeeld het geval wanneer er een openbaar onderzoek nodig is, of wanneer er een wijzigingslus of een administratieve lus wordt toegepast om het dossier bij te sturen. Elke verlenging voegt 60 dagen toe aan de procedure en kan meerdere keren worden ingezet.

Voor afwijkingen op VLAREM-milieuvoorwaarden geldt een aangepaste maximale termijn van 120 dagen.

Het grote verschil met de huidige regeling is dat elk dossier automatisch in de juiste procedure start. Er is dus geen risico meer dat een aanvraag volledig opnieuw moet worden opgestart omdat bij de indiening voor een verkeerd proceduretype werd gekozen.

FLEXIBILITEIT IN HET VOLLEDIGHEIDS- EN ONTVANKELIJKHEIDSONDERZOEK

Het volledigheids- en ontvankelijkheidsonderzoek wordt voortaan een meldfase in plaats van een formele beslissing. Binnen 30 dagen na indiening meldt de overheid welke documenten ontbreken. De aanvrager kan dan kiezen:

• de wijzigingslus toepassen en de ontbrekende info toevoegen;
• geen actie ondernemen, met het risico dat de aanvraag bij de eindbeslissing alsnog onvolledig wordt verklaard.

Deze wijziging maakt het traject minder zwart-wit: zelfs met hiaten in het dossier krijg je al een inschatting van de slaagkansen, wat interessant kan zijn voor complexe projecten.

2. VEREENVOUDIGDE PLANWIJZIGING

Een tweede vernieuwing binnen het wijzigingsdecreet is de invoering van het Omgevingsbesluit. Dit is een instrument om bepaalde projecten met een beperkte bestemmingswijziging sneller te verwerken, zonder de zware procedure van een volledig ruimtelijk uitvoeringsplan (RUP).

De behandelingstermijn is maximaal 180 dagen en het besluit geldt voor drie soorten projecten:

• ruimtelijke impulsprojecten (verdichting en versterking van dorpskernen in functie van de bouwshift);
• werken van algemeen belang (zoals fietspaden, rioleringen en wegenwerken);
• beperkte uitbreidingen of aanpassingen van bestaande bedrijven.

Een belangrijk voordeel is dat bij herbestemming meteen de standaardvoorschriften uit de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening gelden. Er moeten dus geen aparte stedenbouwkundige voorschriften meer worden opgesteld.

Bovendien is er geen administratief beroep meer mogelijk. Wie bezwaar wil indienen, moet zich rechtstreeks wenden tot de Raad voor Vergunningsbetwistingen.

3. WIJZIGENDE VERGUNNING

Tijdens de uitvoering van de werken kun je kleine vergunningsplichtige aanpassingen aanvragen zonder dat dit de bestaande vergunning ongeldig maakt. Deze wijzigende vergunning geldt enkel binnen de vervaltermijn van de oorspronkelijke vergunning en is bedoeld voor kleinere, snel uitvoerbare wijzigingen. Denk aan het verplaatsen of vergroten van ramen in de gevel, of het toevoegen van een dakuitbouw.

WAT WIJZIGT ER NIET?

De inhoudelijke beoordelingscriteria wijzigen niet. De toetsing aan stedenbouwkundige en milieutechnische voorschriften blijft exact dezelfde.

De vernieuwing zit uitsluitend in de procedurele aanpak en de mogelijkheid om tijdens het proces efficiënter bij te sturen.

WANNEER TREEDT DIT IN WERKING?

Het wijzigingsdecreet werd op 9 augustus 2024 gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad, maar is nog niet in werking getreden. De start hangt af van een uitvoeringsbesluit dat wel al principieel is goedgekeurd, maar nog niet officieel gepubliceerd werd.

Daarnaast vraagt de technische aanpassing van het Omgevingsloket extra tijd. Wanneer jij als architect effectief met de nieuwe procedure aan de slag kan, blijft dus onzeker. Zodra er duidelijkheid is, brengen we je op de hoogte.

* Dit is geen volledig nieuw omgevingsvergunningsdecreet, maar een aanpassing van het bestaande decreet uit 2017.