Na maanden van overleg en voorbereiding heeft de Gemengde Commissie Vergunningen haar eindrapport voorgesteld. Het is een lijvig document geworden, met 45 adviezen en zo’n 140 voorstellen die de toon zetten voor een grondige vernieuwing van het vergunningenbeleid in Vlaanderen.
Sterk rapport!
We vallen meteen met de deur in huis: het rapport is goed nieuws voor architecten. De meeste adviezen sluiten aan bij onze visie. Sterker nog: vele ervan komen rechtstreeks uit de voorstellen van onze werkgroep. We zijn de commissie dan ook dankbaar om onze verzuchtingen ernstig te nemen.
Het rapport combineert concrete acties met een duidelijke oproep tot mentaliteitsverandering: vertrek vanuit vertrouwen in de sector, in plaats van steeds bijkomende lagen regelgeving te creëren vanuit wantrouwen. Dit moet leiden tot een eenvoudigere, robuustere en meer rechtszekere vergunningverlening.
Verandering vraagt tijd
Toch moeten we realistisch zijn. Een koerswijziging van dit formaat verloopt in stappen en vraagt tijd. De commissie stelt daarom zelf voor om de aanbevelingen op te splitsen in ‘quick wins’ enerzijds en complexere dossiers (die bijvoorbeeld wetswijzigingen vergen) anderzijds.
De komende weken en maanden is het aan de beleidsmakers om concrete acties uit te werken. We vertrouwen erop dat minister van Omgeving Jo Brouns het belang van dit dossier goed aanvoelt. In Het Belang van Limburg noemt hij rechtszekere vergunningen niet voor niets “het koninginnenstuk van de Vlaamse regering”.
3 belangrijke quick wins uit het rapport
Vooroverleg moet een recht zijn, geen gunst (Advies 1)
Vooroverleg bij een vergunningsaanvraag verloopt vandaag vaak stroef, of komt er gewoon niet. Het gevolg? Frustratie en rechtsonzekerheid. Daarom moet vooroverleg op maat een kerntaak zijn van de vergunningverlenende overheid. Concreter: elke initiatiefnemer die dat wil, krijgt de mogelijkheid tot een afstemmingsgesprek. Altijd. Binnen een redelijke termijn. Met de juiste diensten en instanties. Capaciteitsproblemen of tijdgebrek mogen nooit een excuus zijn om dit te weigeren.
Herstel het stedenbouwkundig attest in ere (Advies 4)
Dit attest is een waardevol maar onderbenut instrument. Het laat toe om vooraf aan een volledige vergunningsaanvraag duidelijkheid te krijgen over de vergunningsvatbaarheid van een project. En dit op een laagdrempelige manier. Voor de architect betekent dit minder tijdverlies aan technisch uitgewerkte dossiers die later onhaalbaar blijken, en meer rechtszekerheid en voorspelbaarheid over de houding van de overheid. Concreet adviseert de Commissie: digitaliseer deze procedure via het Omgevingsloket, maak het attest bekender, voorzie een beslissingstermijn van 60 dagen en verleng de geldigheid tot 3 jaar.
Pas de hemelwaterverordening aan (Advies 43)
Er is nood aan meer vertrouwen in de expertise en de creativiteit van architecten. De Commissie stelt o.a. voor om maatwerk via alternatieve infiltratie- en bufferoplossingen (ook ondergronds) uitdrukkelijk toe te laten als alternatief, mits degelijk onderbouwd.
Een verdiend succes voor de NAV-werkgroep
Voor NAV is dit rapport een groot succes. De recente aanpassingen in de beroepsprocedures, de afbouw van de meldingsplicht en extra vrijstellingen waren al eerste hoopgevende signalen. Maar de adviezen in dit rapport geven dat momentum extra kracht.
Onze aanpak was grondig: een werkgroep met een tiental leden kwam sinds april meermaals (vrijwillig!) samen om alle knelpunten te bespreken en voorstellen te formuleren. Die voorstellen werden bezorgd aan de klankbordgroep waarin NAV vertegenwoordigd is en die op haar beurt de Gemengde Commissie adviseerde.
We danken onze werkgroepleden dan ook voor deze uitzonderlijke inzet. Dit resultaat is ook hún verdienste.
NAV-werkgroep 'Vergunningen'
Nog werk op de plank
We volgen het dossier uiteraard verder op. De adviezen liggen er, nu is het tijd voor een actieprogramma dat ze omzet in concrete stappen.
Verder blijven er nog belangrijke werven onbeantwoord. Door het beperkte mandaat van de Commissie komt de veelheid aan lokale regels en verordeningen rond vergunnen en bouwen niet aan bod in het eindrapport, hoewel die in de praktijk een groot struikelblok is. Het is vandaag ronduit onwerkbaar dat er voor elk project telkens opnieuw honderden pagina’s gemeentelijke voorschriften moet doorgeploegd worden – regels die vaak sterk verschillen van gemeente tot gemeente, met vaak heel onlogische verschillen (zoals o.a. minimale plafondhoogtes, parkeerafmetingen of daglichttoetreding). Deze wildgroei leidt tot onzekerheid, vertraging en onnodige planlast. We pleiten voor een basisverordening op Vlaams niveau, dat ruimte laat voor noodzakelijke lokale accenten. Een dergelijk kader zou de voorspelbaarheid en transparantie van het vergunningenproces aanzienlijk verhogen, de kwaliteit van dossiers verbeteren en het vertrouwen tussen alle betrokken partijen versterken.
Tips voor de meerwaardezoeker!
