Klaas Adriaensen (B-architecten) over werken met buitenlandse architecten

B bestaat uit B-architecten, B-bis, B-city en B-juxta en telt vandaag zo’n honderd medewerkers verspreid over Antwerpen, Gent en Brussel. In dit multiculturele team komt maar liefst één op vijf mensen uit het buitenland.

Is het een bewuste keuze van B om veel buitenlandse medewerkers te werk te stellen?

Klaas Adriaensen: “Het is nooit een strategische keuze geweest om mensen uit het buitenland aan te trekken, maar in ons 25-jarig bestaan hebben we het wel altijd gedaan. Het maakt voor ons niet uit of mensen van België, Portugal of Zuid-Afrika komen, we kijken in de eerste plaats naar het portfolio, de motivatie en de werkervaring. Solliciteren gebeurt bij ons altijd spontaan via een vast formulier op onze website waarin we o.a. vragen naar de nationaliteit, talenkennis, … Wanneer we een vacature openstellen, filteren we eerst in onze database met het gewenste profiel voor ogen. Pas dan nodigen we een aantal kandidaten uit voor een gesprek. Voor sommige jobs is kennis van het Nederlands een vereiste, voor andere niet.”

"We kijken in de eerste plaats naar het portfolio, de motivatie en de werkervaring"

“We zien dat 80% van de sollicitanten die zich spontaan melden uit het buitenland komt. Dat architecten zo graag over de landsgrenzen heen kijken, hoeft eigenlijk niet te verbazen. Reizen zit in ons DNA en wordt zelfs gestimuleerd tijdens de opleiding. Bovendien is er in landen als Italië en Spanje weinig werk. In Milaan verdien je bijvoorbeeld amper iets als jonge architect. Dat drijft mensen naar kantoren als het onze.”

Welke nationaliteiten zijn het sterkst vertegenwoordigd in jullie kantoor?

“Spanje is duidelijk koploper. Maar ook Polen, Roemenië, Oekraïne, Argentinië en vele andere zijn vertegenwoordigd. Vaak gaat het om mensen die al een tijd in België wonen. Is dat niet zo, dan polsen we natuurlijk wel of en wanneer ze klaar zullen zijn om te verhuizen. Een kleine minderheid werkt vanuit het buitenland, zo hebben we een Spaanse en Portugese collega die in hun eigen land aan projecten meewerken en slechts af en toe overvliegen. Zij werkten meerdere jaren voor ons in België, besloten terug te keren naar hun land van herkomst en wij konden hen nog inschakelen voor lopende dossiers. Zo is die remote samenwerking tot stand gekomen.”

Onthalen jullie mensen uit het buitenland anders?

“Nee. Iedereen doorloopt bij ons hetzelfde onthaaltraject. We werken met een draaiboek dat nieuwe medewerkers wegwijs maakt in onze werking, op hun eerste dag krijgen ze een computer toegewezen en starten ze meteen mee in één van onze negen zelfsturende teams.”

“We maken ook geen onderscheid in verloning: iedereen wordt betaald volgens rol en anciënniteit, ongeacht afkomst. Natuurlijk zien we verschillen in voorkennis, maar dat geldt evengoed voor Belgische collega’s. Iemand die in Leuven burgerlijk ingenieur-architect studeerde, heeft bijvoorbeeld een ander profiel dan iemand die een artistiekere opleiding in Gent volgde. Het vak leer je toch vooral in de praktijk. Of je nu van hier bent of uit het buitenland komt, maakt op dat vlak weinig verschil.”

“Wel merken we dat de aansluiting makkelijker is wanneer de opleiding en werkcultuur lijken op de onze. Zo krijgen we veel sollicitaties uit Europa, en dat werkt meestal goed. Met portfolio’s uit sommige andere regio’s, zoals India, is de kloof groter qua stijl, werkmethodiek of gebruikte software. Dat speelt mee in onze aanwervingskeuzes, omdat de aansluiting met onze projecten en onze visie op architectuur anders te beperkt is.”

De procedures voor mensen van buiten de EU zijn complexer. Heeft dat er ook mee te maken?

“Het is zeker niet de belangrijkste reden waarom we graag met Europese profielen werken, maar werkvergunningen voor niet-EU-burgers verkrijgen is inderdaad nogal complex. We hebben het ooit onderzocht voor iemand uit Turkije, maar de procedure raakte niet rond.”

Krijgen buitenlandse profielen evenveel kansen om door te groeien?

“Ja, iedereen krijgt dezelfde kansen om door te groeien. Voor buitenlandse medewerkers is dat soms moeilijker door de taalbarrière, maar het is zeker mogelijk. Ons bureau werkt met een duidelijke structuur: projectarchitecten, projectleiders en teamleiders.”

“Projectarchitecten ondersteunen één of meerdere projecten, maken plannen, dienen bouwaanvragen in en helpen deadlines te halen. Als ze Nederlands of Frans beheersen, kunnen ze ook meegaan naar de werf, meestal eerst samen met de projectleider. Die laatste is verantwoordelijk voor een project van A tot Z: van intake tot oplevering. Hij of zij bewaakt budget en planning, stuurt het team aan, en is het vaste aanspreekpunt voor de klant. Bij discussies hakt de projectleider de knoop door. Elk team bestaat uit een tiental mensen met een teamleider die waakt over planning, budget en werkdruk. Maar ongeacht je rol, blijft iedereen bij ons in de eerste plaats ontwerper. Ideeën gaan boven hiërarchie.”

“Zes van onze huidige projectleiders en één teamleider komen uit het buitenland”

“Buitenlandse collega’s starten vaak als projectarchitect. Doorgroeien kan, mits voldoende kennis van het Nederlands of Frans, afhankelijk van het project. Omdat klantcontact en werfcommunicatie in die talen verlopen, ondersteunen we actief taallessen tot niveau C door ze te vergoeden. Iemands persoonlijk traject speelt ook een rol: gemiddeld word je pas na vijf à zeven jaar projectleider, maar veel buitenlandse medewerkers vertrekken eerder. Toch bewijst de realiteit dat het mogelijk is: zes van onze huidige projectleiders en één teamleider komen uit het buitenland.”

Spreken jullie Engels op kantoor?

“Engels is inderdaad onze standaardtaal, zeker tijdens vergaderingen met het volledige team. In zelfsturende teams zonder buitenlanders wordt er wel in het Nederlands gecommuniceerd.”

Hoe ga je om met culturele verschillen?

“Hier zijn we alert voor en gaan we zo goed mogelijk mee om. We hadden ooit een collega die als moslim een ruimte nodig had om te bidden. Daar hebben we voor gezorgd. Een andere collega met roots in Tsjetsjenië, vond het eenvoudiger om naar een nabijgelegen moskee te gaan. We bekijken samen met hen wat de beste oplossing is.”

"Buitenlandse collega’s brengen nieuwe perspectieven en referenties mee"

Zorgt de internationale instroom ook voor nieuwe opportuniteiten voor B?

“Absoluut. Buitenlandse collega’s brengen nieuwe perspectieven en referenties mee uit hun land. Dat verrijkt ons werk en verbreedt de blik van ons kantoor. En het helpt ook om opdrachten in andere landen aan te trekken. Zo werken we vandaag al aan projecten in Nederland en durven we kijken richting Frankrijk, mede dankzij collega’s met banden daar. We willen met B meer en meer zelf over de landsgrenzen heen werken, maar voor ons is het zeker geen vereiste dat onze buitenlandse collega’s wedstrijden in het buitenland moeten opvolgen.”

Zie je buitenlandse collega’s vaak terugkeren naar hun land?

“Niet iedereen blijft en dat is ook zeker niet onze ambitie. Sommigen keren terug als de situatie in hun land verbetert of als ze hier de ervaring hebben opgedaan die ze zochten. Wij houden daar rekening mee. We willen vooral dat ze zich hier goed voelen zolang ze hier zijn.”

Tot slot: wat zou je andere kantoren aanraden die met buitenlandse architecten willen werken?

“We willen andere ontwerpbureaus alleen maar aanmoedigen om, net als bij B, volop kansen te geven aan buitenlandse architecten. Als ontwerpers van de publieke ruimte en haar gebouwen, vinden we het essentieel dat dit gebeurt vanuit een metropolitische ontwerpcultuur. De diverse achtergronden en ervaringen van buitenlandse architecten vormen daarbij een grote meerwaarde.”