Toen architecte Reyhaneh Mesbahi in 2019 van Iran naar België verhuisde, bracht ze niet alleen haar ambitie mee, maar ook een verfrissende blik op architectuur ...

“In 2019 ben ik van Iran naar België verhuisd, met één duidelijk doel: mijn master in architectuur behalen aan een universiteit met een sterke reputatie. KU Leuven bleek voor mij de beste keuze, zowel op academisch als financieel vlak. Ik had net mijn bachelor ingenieur-architect afgerond in Iran, maar ik wilde op eigen benen leren staan, mijn blik verruimen en mezelf ontwikkelen. Wat me meteen opviel was dat hier twee richtingen binnen architectuur bestaan. In Iran is er enkel de ingenieurskant. Dat ik hier voor een artistieke opleiding kon kiezen, voelde als een verrijking. De combinatie van beide perspectieven maakt mijn aanpak completer.”

Mentale ruimte

“De weg naar een job was op administratief vlak allesbehalve vanzelfsprekend. Tijdens mijn studies moest ik elk jaar opnieuw mijn verblijfskaart verlengen. Toen ik afstudeerde, bestond het ‘zoekjaarvisum’ nog niet, nu wel. Aangezien het beslissingsproces voor een beroepskaartaanvraag tot vier maanden kan duren, had ik effectief maar drie maanden om een job te vinden. Dat gaf me stress. Gelukkig vond ik na twee weken een stageplek waar ik uiteindelijk meer dan twee jaar werkte als zelfstandige. Daarvoor had ik een beroepskaart nodig, die slechts twee jaar geldig was en regelmatig verlengd moest worden. Toen ik later overstapte naar een bediendenstatuut bij DENC-STUDIO – een positieve stap op zich – begon het hele administratieve proces opnieuw. Maandenlange procedures, stapels documenten en strikte voorwaarden, waarvan sommige nauwelijks haalbaar zijn in de architectuursector. Denk bijvoorbeeld aan een loongrens die hoger ligt dan wat gangbaar is in deze branche. Dat zijn zorgen waar Belgische collega’s zich meestal niet mee hoeven bezig te houden, maar voor mij nemen ze veel mentale ruimte in. Ik heb het geluk zo veel steun te krijgen van mijn collega’s.”

“Solliciteren bracht ook uitdagingen met zich mee. Ik heb zes sollicitaties gedaan, en vijf daarvan verliepen vlekkeloos en volledig in het Nederlands. Ik kijk er met een positief gevoel op terug. Maar bij één kantoor kreeg ik een opmerking die me is bijgebleven: ‘We spreken hier geen Perzisch.’ Mijn Nederlands werd als goed beoordeeld, maar ik kreeg meteen de vraag of ik ook Frans sprak. Natuurlijk spreek ik hier geen Perzisch, ik weet dat toch ook. En natuurlijk wil ik Frans leren, maar op dat moment was ik er nog niet. Zulke opmerkingen zijn niet nodig. Taal en constructieve kritiek zijn belangrijk, dat zal je mij nooit horen ontkennen. Daarom begon ik al in mijn derde semester met Nederlandse les. Dat was niet makkelijk, wel noodzakelijk. Hoe beter mijn Nederlands, hoe meer zelfvertrouwen ik heb. Toch blijft het soms knagen. Ik heb hier mijn diploma gehaald, ik weet dat mijn skills goed zijn, en toch voel ik me af en toe onzeker.”

Architecte Reyhaneh Mesbahi © Bieke Bruggeman

Flexibel en veerkrachtig

“Ik geloof dat ik dankzij mijn achtergrond een ander perspectief meebreng. Mijn opleiding als ingenieur in Iran én later als kunstenaar in België helpt me om projecten vanuit meerdere invalshoeken te bekijken. Maar het gaat verder dan dat. Mijn cultuur speelt ook mee: ik draag een gevoeligheid in me, gevoed door bijvoorbeeld Iraanse poëzie. Dat beïnvloedt hoe ik naar vorm en schoonheid kijk. Daarnaast heb ik geleerd om zelfstandig mijn leven uit te bouwen in een nieuw land, en dat maakt me flexibel en veerkrachtig. Multitasken is bijna vanzelfsprekend geworden. Ik neem die veelzijdigheid ook mee in mijn werk.”

Leren van elkaar

“In projecten geloof ik sterk in de meerwaarde van diversiteit. Net zoals in de natuur, waar biodiversiteit leidt tot sterkere ecosystemen, geloof ik dat verschillende perspectieven een ontwerp versterken. Niet alleen cultureel, maar ook professioneel. Hier op kantoor zie ik ingenieurs en interieurarchitecten met elkaar samenwerken, en dat samenspel is waardevol.”

“Binnen DENC-STUDIO voelde ik me meteen welkom. Mijn bureau stond klaar, met een kaartje en een pen. Dat zijn kleine dingen die groot aanvoelen. Er is een duidelijke structuur, maar ik voel me gelijkwaardig aan collega’s en leidinggevenden. Dat is anders dan in Iran, waar de afstand tot het management groter aanvoelt. Op het vlak van regelgeving zijn er grote verschillen. België is veel strenger op vlak van bijvoorbeeld brandveiligheid, terwijl Iran veel te bieden heeft als het gaat over passief en duurzaam bouwen. Daar kunnen we van elkaar leren.”

“Mijn advies aan andere buitenlandse architecten? Zet door. Het is moeilijker, maar ook echt de moeite waard. Vertrouw op jezelf, ook als je taal nog niet perfect is. En aan collega’s en werkgevers: houd rekening met de administratieve last die buitenlandse krachten dragen en vraag af en toe eens hoe het écht met hen gaat. Tijdens de protesten in Iran in 2022 en 2023 werkte ik gewoon door, maar ’s avonds huilde ik bij het nieuws. Een korte babbel tijdens een lunchwandeling met een collega betekent zoveel. En geef vertrouwen. Mijn leidinggevende zei na een maand: ‘Je Nederlands is goed, neem jij maar de telefoon op.’ Zo’n gebaar doet wonderen. Het gaf me een goed gevoel: ik kan dit.”